Respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot

Antivirus  dasturiy  vositalarining  kamchiligi. 
Antivirus  dasturiy  vositasi 
kompyuterni  himoyalashda  amalga  oshirilish  kerak  bo’lgan  zaruriy  shart  sifatida 
qaraladi.  Umuman  olganda,  antivirus  kompyuter  uchun  zararli  dasturlarni 
skanerlash, himoya qilish, karantin holatiga tushurish va boshqa amallarni bajaradi. 
Antivirus dasturiy vositalarini CD-disklardan va Internet tarmog’idan foydalangan 
holda o’rnatish mumkin. Antivirus dasturiy vositalari bir biridan ko’plab o’ziga xos 

---

221 
 
xususiyatlari  bilan  ajralib  turadi.  Masalan,  Internet  tarmog’idan  foydalanganda 
reklamalarni  bloklash,  Internet  tarmog’idan  kirib  keluvchi  zararli  dasturlarni 
bloklash  va  hak.  Biroq,  foydalanuvchilar  to’liq  antivirus  dasturiy  vositalarining 
imkoniyatilarigi ishonib qolmasliklari kerak. 
Viruslarni  doimiy  aniqlash  uchun  antivirus  dasturiy  vositalari  eng  yangi  va 
yangilangan  ma’lumotlarni  o’z  ichiga  olgan  na’munaviy  fayllarga  muxtoj.  Biroq, 
antivirus  ishlab  chiqaruvchilar  yangi  virus  uchun  na’munaviy  fayllar  yaratguncha 
virus ishlab chiqaruvchilar tomonidan katta hajmdagi yangi viruslar yaratiladi. Bu 
esa, yangi virus uchun vaksinani tayyorlash yetarlicha ko’p vaqtni talab qiladi. 
Bundan  tashqari,  antivirus  dasturi  Rootkit  tipidagi  zararli  dasturlarni 
aniqlashda foydasi tegmasligi mumkin. Rootkit tipidagi zararli dasturlar kompyuter 
operasion tizimining markaziga hujum qilishni maqsad qiladi.  
Antivirus dasturiy  vositalarini sifatini  baholash omillari. 
Antivirus dasturiy 
vositalarini quyidagi omillarga ko’ra baholanishi mumkin: 
-
 
ishonchlik  va  foydalanishdagi  qulaylik  – 
antivirus  dasturiy  vositasini 
“qotib  qolishi”  va  foydalanish  uchun  turli  tayyorganlikni  talab 
etmasligi; 
-
 
barcha  keng  tarqalgan  viruslarni  sifatli  aniqlash,  hujjat  fayllari/ 
jadvallari  (MS Word, Excel),  paketlangan,  arxivlangan  fayllarni 
skanerlash va zararlangan obyektlarni davolash qobilyati; 
-
 
barcha mashhur platformalar uchun mavjudligi (DOS,  Windows  NT,  
Novell  NetWare,  OS/2,  Alpha, Linux va boshq), talab bo’yicha va 
tezkor skanerlash rejimlarining mavjudligi; 
-
 
ishlash tezligi va boshqa xususiyatlari. 
Profilaktik  choralar. 
Viruslar  va  virus  yuqtirilgan  fayllarni  o’z  vaqtida 
aniqlash,  aniqlangan  viruslarni  har  bir  kompyuterda  to’liq  yo’q  qilish  virus 
epidemiyasini boshqa kompyuterlarga tarqalishini oldini olish mumkin. Har qanday 
virusni  aniqlaydigan  va  yo’q  qilishni  kafolatlaydigan  mutlaqo  ishonchli  dasturlar 
mavjud  emas.  Kompyuter  viruslariga  qarshi  kurashishning  muhim  usuli  bu  o’z 
vaqtida  profilaktika  qilishdir.  Virusdan  zararlanish  ehtimolini  sezilarli  darajada 

---

222 
 
kamaytirish va disklarda ma’lumotlarning ishonchli saqlanishini ta’minlash uchun 
quyidagi profilaktik choralar ko’rilishi kerak: 
-
 
faqat lisenziyali dasturiy ta’minotdan foydalanish; 
-
 
kompyuterni  zamonaviy  antivirus  dasturiy  vositasi  bilan  ta’minlash  va  uni 
doimiy yangilab borish; 
-
 
boshqa  komyuterda  yozib  olingan  ma’lumotlarni  o’qishdan  oldin  har  bir 
saqlagichni antivirus tekshiruvidan o’tkazish; 
-
 
arxivlangan fayllarni ajratgandan so’ng skanerlashni amalga oshirish; 
-
 
kompyuter disklarini takroriy antivirus dasturlari tekshiruvidan o’tkazish; 
-
 
kompyuter  tarmoqlaridan  olingan  barcha  bajariladigan  fayllarni  kirish 
nazorati uchun antivirus dasturidan foydalanish. 
Antivirus  dasturiy  komplekslari. 
Har  bir  antivirus  dasturiy  vositalarining 
o’ziga xos bo’lgan afzallik va kamchiliklarga ega. Faqat bir nechta antivirus dasturiy 
vositalaridan  kompleks  foydalanish  to’liq  himoyani  ta’minlishi  mumkin.  Amalda 
ko’plab  antivirus  dasturiy  vositalari  mavjud  bo’lib,  ularga  quyidagilarni  misol 
keltirish mumkin [6] (14-jadval). 
14-jadval 
Turli antivirus dasturlarining xususiyatlari 
Mahsulot 
M
cA
fee
 
An
ti
Vi
ru
s P
lu
s 
S
em
an
tec N
o
rt
o
n
 
A
n
tiV
ir
u
s P
lu
s 
Ka
sp
er
sk
y
 An
ti
-
Vi
ru
s 
B
it
d
ef
en
d
er
 
A
nt
ivi
rus
 P
lus
 
W
ebr
oo
t 
S
ecu
reA
n
y
w
h
er
e 
A
n
tiv
ir
u
s 
E
se
t N
od3
2 
A
n
tiv
ir
u
s 
T
re
nd M
ic
ro 
A
n
tiv
ir
u
s+
 
S
ecu
ri
ty
 
F
-s
ecu
re A
n
ti
-
Vi
ru
s 
V
ood
oo
S
of
t 
V
ood
oo
S
hi
el
d
 
T
he
 K
ur
e 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Eng quyi narxi 
19.99$ 
19.99$ 
29.99$ 
29.99$ 
18.99$ 
27.99$ 
29.95$ 
39.99$ 
19.99$ 
19.99$ 
Talabga ko’ra 
skanerlash 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
- 
- 
Doimiy 
skanerlash 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
- 
Veb saytni 
baholash 
+ 
+ 
+ 
- 
+ 
- 
+ 
- 
- 
- 
Zararli URL ni 
bloklash 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
- 
- 
Fishingdan 
himoya 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
- 
- 
- 
Xususiyatga 
ko’ra aniqlash 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
- 
Zaifliklarni 
skanerlash 
+ 
- 
+ 
+ 
- 
- 
- 
- 
- 
-