Respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot

Backdoors (orqa eshik)
 
O’zidan ko’payish: 
 
 
yo’q. 
Sonini oshib borishi: 
 
nol. 
Yuqumliligi:
  
 
mavjud. 
Backdoor (tuynuk)  bu  -  oddiy  xavfsizlik  tekshiruvidan  o’ta  oladigan  har 
qanday  mexanizm  bo’lib,  dasturchilar  ba’zida  orqa  eshikni  (tuynuk)  qonuniy 
asoslarga ko’ra hosil qilishadi.  
Mantiqiy bombalar kabi orqa eshik (tuynuk) dasturlari ham dastur kodida yoki 
avtonom  dasturlarda  bo’lishi  mumkin.  Orqa  eshikga  (tuynuk)  na’muna  quyidagi 
kodda  ko’rsatilgan  bo’lib,  u  tizimga  kirishda  autentifikasiya  jarayonini  aylanib 
o’tadi.  
 
username = read_username () 
 
password = read_password () 
 
if username is “133t h4ck0r”: 
 
 
return ALLOW_LOGIN 
 
if username and password are valid: 
 
 
return ALLOW_LOGIN 
 
else: 
 
 
return DENY_LOGIN
 
Ushbu  mantiqiy  kodga  ko’ra,  naqafat  foydalanuvchining  login  va  paroli 
to’g’ri  bo’lsa  tizimga  kirishga  ruxsat  beriladi,  balki,  “
133t h4ck0r
”  ga  teng 
bo’lgan loginni kiritish ham tizimga kirish uchun yetarli bo’ladi. 
Virus 
O’zidan ko’payish: 
 
 
ha. 
Sonini oshib borishi: 
 
ijobiy. 
Yuqumliligi:
  
 
ha. 
Kompyuter virusi bu – zararli dasturlarning bir turi bo’lib, bajarilgan vaqtida 
boshqa  kompyuter  dasturlarini  o’zgartirish  va  o’z  kodini  kiritish  orqali  o’zini 
ko’paytiradi. Ushbu jarayon muvaffaqiyatli amalga oshilgan taqdirda, ta’sirlangan 
soha  kompyuter virusi bilan “zararlangan” deb aytiladi.  

---

212 
 
Virus  yaratuvchilar  tizimlarni  dastlabki  zararlash  va  unda  virusni  tarqatish 
uchun  ijtimoiy  injineriya  aldovlari  va  xavfsizlik  zaifliklari  to’g’risidagi  batafsil 
ma’lumotlardan  foydalanadi.  Kompyuter  viruslarining  aksariyati  Microsoft 
Windows OTda ishlovchi tizimlarda qaratilgan bo’lib, yangi xostlarni zararlashda 
ko’plab mexanizmlardan va ko’p hollarda antivirus vositalarini aldab o’tish uchun 
anti-aniqlash/ yashirin strategiyalardan foydalanadi.