“Kasbiy ta`lim” kafedrasi

Ikkinchisi
 
- 
«ijtimoiy-emotsional 
mutaxassis» roli, 
shaxslararo 
munosabatlardagi 
muammolarni hal 
qilish bilan bog`liq 
bo`lgan liderlik. 

---

152 
 

 
O’n ikkinchi darajali, yengil atletika jamoasining a’zosi mashg’ulotlar 
davomida  1  mil  yuguradi  (boshqariluvchi).  So’ngra  u  tezligidagi  o’zgarishni  – 
jamoaga  qo’shilgan  paytidagi  tezligi  va  hozirgi  paytdagi  tezligidagi  o’zgarishlarni 
yozib yuradi (kuchaytiruvchi).  

 
Doim  tashvishi  bor  o’quvchi  nazorat  ishini  besh  daqiqada  yozib 
tugatadi  (boshqariluvchi).  Yordamchi  o’qituvchi  bo’lsa  uni  o’zingnii  ustingda 
qattiqroq shug’ullanishing kerak deydi (kuchaytiruvchi).  
O’ylaymanki  ushbu  namunalar  boshqariluvchi  ko’nikmaning  asosiy  to’rtta 
sabablarini yoritib beradi.  
Birinchidan,  jarayon  javobiy  ko’nikmaga  nisbatan  sinf  muhitida  keng 
qo’llaniladi.  Albatta  bu  fakt  o’quvchining  bilim  salohiyatidagi  baholar 
o’zgarishlariga  (baholari,  yutuqlari)  bog’liq  bo’lgan  o’qitish  natijalarida 
qo’shimcha ma’no kasb etadi.  
Ikkinchidan,  boshqariluvchi  ko’nikma  orqali  o’rganish  hech  qanday  ma’lum 
darajagacha  yoki  fan  sohasida  chegaralanmagan  balki  lekin  har  bir  sinf  muhitida 
tasavvur qilsa bo’ladigan – tabiatan cheklanishlar bo’lishi mumkin.  
Uchinchidan,  o’qituvchilar  faqat  kuchaytiruvchi  omillarni  nazorat  qiluvchi 
shaxslar  emas.  Ba’zan  bular  jarayondagi  bajaruvchining  o’zi  tomonidan  ham 
boshqarilishi  mumkin  (atletika  jamoasi  misolida),  yoki  bo’lmasam,  sinfdoshlar 
tomonidan (tabassum qilgan sinfdoshlar misolida).  
To’rtinchi sabab yuqoridagilarning natijasi orqali namoyon bo’ladi ya’ni ular 
bir vaqtda sodir bo’lganida. Ushbu (Jane Gladstonening tushishi va qulashi) bobga 
ma’no  mazmun  beruvchi  g’oya  o’quvchining  qanday  qilib  mukammal  o’qitilishi 
haqida bir necha tavsiyalarni o’zida mujassamlashtiradi.
69