Haydar muhamedaliyev ssenariynavislik



Download 3,77 Mb.
Pdf ko'rish
bet4/18
Sana13.01.2022
Hajmi3,77 Mb.
#354519
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   18
Bog'liq
Ssenariynavislik mahorati (H.Muhamedaliyev)

Allomaning  kulbasi
Bu tragediyada ortiqcha biror jihoz yo‘q, faqat olim  ishi uch un   narsalar. 
0 ‘rtada mez,  mezning ustida qalam, yarmi yozilgan qog‘oz. Lavhada Q u r’oni 
karim, yerga sholcha,  ko‘rpacha to'shalgan.  Tokchada sham, garchi  kunduz 
bo‘lsa ham, sham yonib turibdi.  Mez ustida yana bitta sham. G ‘arib,  munkillab 
qolgan al  Hakim  at-Termiziy.  Sham ning ikkita qo'yilgani sababi,  hazratning 
ko'zlari xiralashgani tufayli yaxshi  m utolaa qilolm aydilar.
Eshikdan xizm atkor Ibrohim  m o'ralaydi.  Keyin g'oyib b o ‘ladi.
Hazrat qog'ozga tikilib yozganlarini o ‘qiydilar.  Ikkita kalim ani o ‘chirib, 
o'm iga boshqa so‘zlar yozadilar.  S o'ng yozganlarini ovoz chiqarib o'qiydilar.
At-Term iziy  (m am nun  kayfiyatda).  A na  endi ju m la  ravonlashdi,  fikr 
oydinlashdi.  «Izi zaxaran  haqqalam yabha  m aahu  hayruh»  (haqiqat  ravshan 
b olgan vaqtda boshqa narsalarga o 'rin  qolniaydi).
Eshikda xizm atkor devqomat  Ibrohim   paydo b o lad i.
U  b iru lu g ‘  zot darg'azab  kutayotganligini  bildiradi.  Ijozat bergach,  bir 
zodagon  darg'azab kiradi.
Zodagon  (g‘azabnok).  N ahotki, sh un day xiradm and  allom a shu  q ad a r 
johil boMsa?... Shohning a ’yonlaridan  ekanligimni aytsam -da,  huzuringizga 
qo'ym adi,  abiah!
A t-T erm iziy.  Assalomu  alaykum ,  ja n o b i  oliylari,  m a rh a m a t  qilib 
o ‘tirsinlar.
Zodagon.  Vaalaykum assalom!  Ishonchim   komilki, siz  hoziroq  beodob 
quüngizning ta ’zirini  berib qo'yasiz.
A t-Term iziy.  Tinchlaning  taqsir,  kelishingizdan  m urod  fa q at  shu 
tanim agan  kimsangizga jazo talab qiüsh  b o lm a s a   kerak?
Zodagon.  Tinchlanishim ni  istasangiz  va  kelishim  sababini  bilm oqchi 
boMsangiz,  m ening ko‘z o ‘ngimda bu  betafiqning adabini berasiz.
www.ziyouz.com kutubxonasi


At-Term iziy.  Siz  nim a  m aqsadda  kelganingiz  m eni  qiziqtirm aydi, 
xohlasangiz aytursiz, yo‘qsa o ‘zingiz bilasiz.
Zodagon. Takror aylam an,  m en shoh ayonlaridanman,  m uhim topshiriq 
bilan  keldim  huzuringizga.
At-Term iziy.  Q ulog'im   sizda, janobi  oliylari.
Zodagon.  D em ak,  m ening  talabim ni,  ya’ni  m asalan...  iltim osimni 
bajarmaysiz?
A t-Term iziy.  Siz  xonning  topshirig'ini  bajarganingizdek,  Ibrohim  
m ening topshirig‘imni  bajaradi.  M en unga  mutolaa bilan  mashg‘ulligimda 
huzurim ga  hech  kim ni  qo'ym asligini  tayinlaganm an,  B inobarin,  sizning 
iltim osingizni bajaradigan  b o ‘lsam ,  men  Ibrohim ni em as,  a w alo  o ‘zim ni 
jazolashim   lozim.
Zodagon.  Hazratlari, m eni avf etasiz.  Lekin hech qayerda xon odamlariga 
bunday munosabatni ko‘nnagandim.  Bizga bo‘lgan hurmatsizlik, olampanohga 
bo‘lgan  hurmatsizlikdir.
At-Termiziy.  Yaxshilik  va  tavoze  oldida  ham m a  uyning  eshigi  ochiq, 
q o ‘rslik va takabburlik qarshisida barcha eshiklar yopiq deydilar.
Z odagon  (hovuridan  tushib).  Taqsir,  biroz  qizishib  ketganim   sababi, 
zimmamga yuklafilgan vazifa g‘oyat mas’uliyatlidir. Shohim — o ‘zlari oldingizga 
j o ‘n atd ilar  meni.
At-Term iziy.  H alladallohu  m ulkohu abada.  Olloh  uning podshohligini 
abadiy qilsin.  Bizga ul oliy zo tn in g  qanday yumushi tushishi m um kin?
Zodagon.  Borakallo, olam panohning  nazarlari tushgan insonning  toleyi 
bor,  taqsir.  Boshingizga baxt  qushi  q o ‘ngan.  Men xushxabar keltirdim.
At-Term iziy.  M uddaoga o'taylik, janobi oliylari?
Zodagon.  0 ‘tam iz  taqsir.  Al  ulam o-yu  varasatul  anboyi  -   olim lar 
payg‘am barlarning vorislaridir,  deydilar.  O lam panoh buyuk olim  sifatida 
xurm at qilganlari tufayli sizni saroyga xizmatga olish  haqida  muborak hukm 
chiqardilar.  Bugunoq  bu xaroba  kulbangizni  tark etib,  xon  dargohiga yo ‘l 
oiasiz.  (A t-Term iziy  bu  gaplarni  o ‘ta  xotirjam va  loqayd  tinglab  o ‘tirdi). 
Saroydan  ko‘nglingiz  istagan  ko ‘rkam  xonani  tanlaysiz,  ixtiyoringizda 
og‘zingizdan chiqqanini  m uhayyo qiladigan bir necha g‘ulomlar,  ko‘nglingiz 
tusagan  taom ni  tayyorlab  beruvchi  bakovullar,  didingizga  m a’qul  kiyim- 
bosh  tikib  beruvchi  chevarlar b o la d i.  Qo‘sh  otli  yum shoq  arava  istagan 
paytingizda istagan joyingizga eltib qo‘yadi.
A t-Term iziy.  Shuncha  harakat  nim aning evaziga?
Zodagon. Arzimagan yumush evaziga. Qiladigan ishingiz olampanohning 
arzandalari shahzodaga tahsil  berish  (mamnun qiyofada).  Yelkangizga baxt 
qushi q o ‘ndi deganim da,  yolg‘on  so ‘ylamaganimda endi  ishongandirsiz?
www.ziyouz.com kutubxonasi


At-Termiziy. O lam panoh o‘z zurriyotlariga tahsil berishni  menga ishonib 
topshiiganlaridan minnatdorm an. Tolibi ilm 
0
‘spirinlarni o'qitish, shogirdlar 
tayyorlash  menga doim   huzur bag'ishlaydi.  Bajonidil  bu  ishni -  taxt vorisi 
shahzodamizga ilm o'rgatishni, bu  mas’uliyatli yum ushni bokynimga olishga 
tayyorman.
Zodagon.  Barakallo,  olam panoh  hukm ini  m am nu niy at  bilan  qabul 
qilishingizga shubha qilmagandim.
At-Termiziy  (xonaga  ishora  qilib).  M ana  shu  toifada  har  ro‘zi  besh- 
olti  nafar talaba dars oladi. Shahzodaga  ham eshik ochiq.  Kelsin.  Marhamat, 
ham m a qatori  tahsil  ko'rsin.
Z odagon  (d a rg ‘az ab ).  S hu  g ap n i  o ‘y lab  g a p iry a p siz m i,  taq sir? 
Shahzodam iz  yalangoyoqlar  bilan  bir  x o n a d a   o 'tirib ,  tahsil  ko ‘rsin, 
demoqchimisiz?
At-Termiziy.  H aqiqiy  murabbiyga  talabalarn in g  bari  teng  b o la d i. 
Vallom atm i,  bechoram i,  badavlatm i,  faqirm i.  B itta  narsaga  e ’tibor  beri- 
shingizni istardim.  Tarbiyaning asosi  yosh avlodga  bilim  berishdan  k o 'ra, 
odob berishdir.  Awalo, yaxslii xulqli, iymonli,  insofli kishilarni tarbiyalamoq 
lozim.  Talaba  ikki  karra  ikki  to ‘rtligini  bilsa-yu  odobsiz,  qo ‘rs  bo'lsa, 
o ‘qitgan  muallimga  la’nat  aytadilar.  S hogirding  oddiy,  to ‘pori,  takabbur 
b o ls a ,  «o'qim agan-da»,  deb gunohdan  kechasiz.  Lekin  o ‘qim ishli,  fozil 
odam  badxulq  bo‘lsa,  undan  yom oni yo‘q.  Bas, shunday ekan,  eng aw alo , 
talabalarga  odob  berish  zarur ekan.  M en  o ‘z  shogirdlarim ni  tabaqalarga 
ajratib  ilm  berishim  to 'g 'rim i?  U  chog‘da  q an d a y   qilib  ulardan  yaxshi 
xulqli,  solih  kishilar  yetishib  chiqadi?
Zodagon.  Taqsir,  safsatani  qo'ying.  N im a ,  X onning  so'zini  ikkita 
qilmoqchimisiz?  Hali  bunga  hech  k im ju r’at  etm agan!
At-Termiziy.  M en  um r b o ‘yi  o ‘z  e ’tiqodim ga  sodiq  qolganm an,  endi 
kelib-kelib qariganim da aynisam,  xunuk boMadi.
Zodagon.  Taqsir,  qaytaram an!  S hohning  m arham atid an  yuz  o ‘girish 
noshukrlik.  E ’tiqod o 'z  yo'liga.  A m m o Xonga h u rm at  ham  bo'lishi  kerak. 
Ha, Xonning ra’yiga qarab ish tutsangiz, umringiz farog'atda o ‘tadi. Qaysarlar 
Xonning qahriga  uchraydi.  T agkin  pushaym on  b o ‘lib  yurmang.
At-Termiziy.  Men  ko‘p kaltak yegan odam m an, janoblari.  ha,  po'pisalar 
qarorimni o'zgartira olmaydi.
Bu  kuchli  dram atik  so‘zlar  tragik  konfliktni  avjiga  chiqarib,  q a n c h a 
keskinliklardan  so ‘ng  Buyuk  allom a  at-T erm iziy   boshini  kundaga  olib 
keladi.
Katta  m aydonda  ko‘p sonli  xaloyiq  yig'ilgan.  Bu  yerda  al  Hakim   a t- 
Termiziy qatl  qilinishi  kerak.  K unda  yonida jallo d.  Q ora  libosda.  H akim
www.ziyouz.com kutubxonasi


at-Term iziy qoMlari  orqaga qilib boglangan. Tiz ch o ‘kkan  holda,  boshiga 
qora  niqob  kiydirilgan.  Xon  «boshlanglar»  degandek,  yonidagi  m ahram - 
lardan biriga qarab  bosh silkib qo‘ydi.  U  o ‘rnidan turib jallodga buyurndi:
Adolat y o lid a  qilinadigan qatlni bajo keltirishga ijozat tegdi.  Olam panoh 
irodasiga bo‘ysunm agan buzuqi  m al’unning kallasi  lanasidan judo etilsin!
Shov-shuvlar.  T ortishuvlar b o lib  ketadi.
Jallod  allo m aning  boshidan  qopini  oladi.  Allom a  xonga  qarab  nazar 
tashlaydi.  O lloh  taoloning  karomati  ila,  A llom a  nigohidan  chiqqan  nur 
xuddi xanjar kabi  X onning ko‘ziga borib sanchiladi. Xon qo‘li bilan  ko'zini 
berkitib oladi.
Jallod  yuqori  k o ‘tarilgan  oyboltasini  b o r  kuchi  bilan  kundaga  uradi. 
Xalq  baravariga  oh  tortadi.  Kalla  uzilgani  ko'rsatilm aydi.  Shu  payt  bir 
parcha  qon xonning basharasiga sachraydi. Xon qonni sidirib tashlanioqchi 
bo‘ladi.  Lekin  butun  basharasi qonga bulg‘anadi.  Xon Allomaning kallasini 
kestirgan b o lsa -d a  Allomaning qimmati kamaymadi.  Xoning mavqeyi  ham 
ortm adi.  S senariyda  yozilganidek,  xon  o ‘zining  johilligi,  ilm va  m a’rifat 
allom alariga  shafqatsizligi  bilan  ko'zi  ko‘r,  yuzi  qon  bo'lib  qoldi.  Shu 
rivoyat  bilan  ssenariy n in g   ta ’sir  kuchi  ortad i.  K onfliktning  yechim i 
so xtalashtirilm ayd i.  K uch li  d ram atizm   kuchli  x arakter  bilan  ekran 
dramaturgiyasini saqlab qoladi.  Fojeaviy konflikt xarakterlarvavaziyatlarning 
uzviy birligida  nam oyon bo'ladi.
Bu  hoi inson psixologiyasidagi ichki kolliziyani ijtimoiy kolliziya zaminida 
ekranga olib chiqadi.  Ijtimoiy ziddiyat qahramon — allomaning fikrida o‘zining 
izini  qoldirdi.
Bu ssenariyda allomaning fojeali taqdiri kutilniaganda ro‘y bengan tasodifiy 
hodisa emas. 0 ‘sha xon saroy ahlining o ‘ta takabburligi allomadek tabarruk 
insonlarning  taqd irin i  o ‘z  m anfaatlari  uchun  arzim as  narsalarga  qurbon 
qilib yuborish  hollari  oddiy hodisa bo'lib qolganligini  ko'ram iz.
Asarning  m uhim  g ‘oyasi  shundaki, ssenariynavis bir buyuk allom aning 
ijtimoiy voqeaning zararli  qirralari qurboni bo'lib,  ilm -m a’rifal  dunyosini 
vayron qilganini asosli  ko'rsatib bergan.
Komik  konflikt
M a’lum ki,  ssenariy  yozishda  kom ik  janrg a  q o 'l  urilganda,  koniik 
k o n flik tn in g   o ‘zig a  x o slig in i,  u  d ra m a ,  tra g e d iy a   k o n flik tla rig a  
o ‘xshamasligini  hisobga  olish  kerak.
Biz yuqorida dram a janrining konfliktlarini va fojea konfliktlarini ko‘rdik.
D ram a janrining konfliktlari ko‘proq ijobiy kuchlarning  g‘alabasi bilan 
tugashiga  guvoh  bo*!dik.  B a'zan  d ram atik   v o qealarning   yechim in i
www.ziyouz.com kutubxonasi


kinotom oshabinlar hukmiga qoldirish  hollari  ham   bo‘ladi.  Bu  holda  h a m  
voqealardan  xulosa chiqazgan tom oshabin  voqeaning ijobiy hal  b o 'lish in i, 
ijobiy qahram onlar cantana qilishini xayolida gavdalantirib oladi.
Endi kom ed iyajanri  negizida kulgili,  salbiy hodisalarva vaziyatlarning 
kurashini  ifoda etadi.  Ssenariy asosida  kulgi  q o ‘zg‘aydigan  kurash  y otad i. 
Konflikt shu  ruh bilan sug‘oriladi.  Komik konfliktning o'ziga xos xususiyati 
kutilmagan  kulgili  hodisalarga duch  kelishi  bilan  belgilanadi.
Komik konflikt asosan ikki turga bo'linadi. Satirik xarakterdagi  konflikt. 
Yum oristik  to ‘qnashuv!ar bilan  yuzaga  kelgan  konflikt.  M asalan,  S h a ro f 
Boshbekovning  «Tem ir xotin»  kom cdiyasi  k o 'p ro q   satirik  kin okom ediya 
janriga javob beradi.
Said  A h m a d n in g   «K clin lar  qo*zg‘o lo n i»   sah n a  asari  a s o s id a g i 
kinokomediya yumoristik komediya janriga javob beradigan asardir.
Sh.Abbosovning «Mahallada duv-duvgap»  kinokomediyasi  ham  yengil 
yumoristik  konfliktli,  hazil-mutoibali asarlar toifasiga kiradi.
«Tem ir xotin»  filtnining  negizida  antagonistik  komik  konflikt  y otadi. 
Sobiq sh o’rolar  tuzim i  davrida  xotin-qizlarga  ozodlik  berdik  deb,  x o tin - 
qizlarning katta ishchi kuchi sifatida ekspluatatsiya qilinishi temirdan yasalgan 
xotin  tim solida  berilgnnligi  bilan  qim niatli.  lin in g   xatti-harakati  tufayli 
komik  holatlar  kelib  chtqadi.
«K elin lar  q o ‘zg‘oloni»  k in o k o m ed iy asi  h azil,  m u to y ib a,  b a ’z a n  
chim chilab oladigan  ijtimoiy hodisalar ham   aks etadi.  Lekin asosiy konflikt 
yumoristik voqealar asosida rivojlanadi.
«Temir erkak»  kinokomediyasiga ham  H .M uham m adning Milliy teatrd a 
o'ynalgan «Xotinlar«gap»idan chiqqan  hangom a»  hazil-komediyasi asosida 
Um m at  T o ‘ychiyev ssenariy yozgan.  Isamat  Ergashev rejissyorlik  qilgan  bu 
asar konflikti ham yumoristik voqea asosiga qurilgan, ya’ni xotin erini hazillashib, 
sotib yuborganidan boshlanadi.  Bu  voqealar o ‘zi  yumoristik voqealar ustiga 
qurilgani  uchun  quvnoq  kulgi  uyg'otadi.  Bu  kino  asari  1991 -yili  eng  k o ‘p 
tomoshabin to'plangan asarlar qatoriga kiritilganligi bilan qimmatlidir.
Fabula
Fabula — badiiy asarda tasvirlangan voqeaning izchil bayoni,  voqealarning 
rivojlanish sxemasi.  («Fabula»  lotincha so’z  bo'lib, ertak, hikoya  m a'nosini 
bildiradi).
Izzat  S ulton,  yozuvchi  tasvirlayotgan  voqea  hayotning  o 'z id a   q an d a y  
tartibda  ro‘y  berganini  aks  ettiruvchi  «Sujet»dan  farqli  o l a r o q ,  sh u  
voqealarning badiiy asardagi  tasviri tartibi  fabula,  deb ta ’rif beradi.
www.ziyouz.com kutubxonasi


H.Abdusam atov  esa,  fabula  —  real  faktlar,  hayotiy voqealar yig‘indisi 
bo‘lib,  ular  sujel  u ch u n   asos  bo'ladi.  Boshqacha  qilib  aytsak,  fabula  — 
pyesa sujeti  negizini tashkil  etuvchi turm ush  m aterialidir,  deydi.
R us  ad ab iy o tsh u n o slari  ichida  «formal 
m aktab»ga  asos  solgan 
adabiyotshunoslar  (V.SIikolovskiy  va  boshqalar)  —  voqealarni  hayotda 
b o lish i  mum kin  b o lg a n   tartibini  «Fabula»  deb,  u lam in g  badiiy asardagi 
tasviri tartibini  «Sujet» d eb atashni  taklifetgan edilar.  Sujet  bilan  fabulani 
bunday  talqin  etish  adabiyotshunoslikda  hali  ham   uchrab  turadi.  Biz  bu 
yerda «Kratkaya lit.ensiklopediya»da qabul etilgan ta ’rifni  m a’qulroq ko‘rdik.
Endi  biz  ssenariynavis  sifatida  H .Abdusam atov  aytganidek,  fabulani 
ssenariy negizini  tashkil  etuvchi  sintez  m ateriallar sifatida  talqin  qilamiz. 
Fabula  bilan  sujetni  b ir  y o lg a   qo‘yib  boMmaydi.  Hozirgi  ko*p  seriyali 
filmlarda bir necha sujet  liniyalari qorishib keladi.  Ularga hayotiy voqealarni 
tayyorlab beruvchi  narsa fabuladir.  Boshqacha qilib aytganda,  «sujet»da ertak 
ichida ertak, voqea ichida voqealar bo'lishi  mumkin.
Ijodda qayta ishlangan sujetni fabula deb ta’riilash  hollari  ham uchragan. 
Sujetni  yaratish uchun  b o la d ig a n   materialni  fabula deb izohlashgan.  Sujet 
b o r joyda  fabula  bo‘lishi  shart  em as,  deguvchilar ham   bor.
O lim lar fabula va  sujet  tushunchasi  o'rtasida  m a ’lum   farqlar borligini 
uqtiradilar.  Asarga  asos  b o ‘lgan  m ateriallar  —  fabula,  sujet  esa  shu 
m ateriallarning m a’lum   tartibdagi sharhidir.  Ijodkor fabula asosida badiiy 
sujetni yaratadi, fabulaga ijod jarayonida badiiy sifat baxsh etadi. Sujet fabulaga 
nisbatan  kengroq  m a'noga egadir.
Fabula  materiallarni tipiklashtirib, individuallashtirib,  m a’lum xarakter- 
laryaratib, sujetni  harakatga  keltiradi.
Ssenariyda ba’zan bitta sujet asosida voqealar rivojlanib, yechimini topgan. 
Ba’zan ssenariyda  bir nechta sujetlar mavjud  boMadi.
Kino tarixiga  nazar solsak,  afsonaviy sujetli  film lar ko‘plab yaratilgan. 
«Tohir  va  Zuhra»,  «A lpom ish»,  «Ali  bobo  va  qirq  qaroqchi»  va  S harof 
Boshbekovning  «Teniir  xotin»  kinolari  majoziy  ravishda  yaratilgan.  Bu 
haqiqatga zid konfliktni beradi.
Teatrga  nisbatan  kinoning  im koniyatlar  ko'proq.  Andrey  Petrovich 
Dovjenkoning «Olovli yillar qissasi»  («Povest  plam m ennix  let»)  ssenariy- 
sidan parchani  misol qilib keltiramiz.  (M ashhur ssenariynavis Gabrolovich) 
bu ssenariyga muhokama vaqtida  uncha e’tibor qilmaydi.  Unga asarjudajo‘n 
va  sodda  bo 'lib   tu y u lad i.  N a h o tk i,  shu  u lu g ‘  ssenariynavis,  buyuk 
kinorejissyorshunaqa  jo‘n  narsa yozgan bo‘lsa,  deb o ‘ylagandi.
Dovjenko  olam dan  o ‘tib  ketgach,  ko'p  yillardan  keyin  kinoarxivdan 
sarg'ayib  ketgan ssenariyni  olib o ‘qigandan  keyin  asarning  nechog'li  katta 
iste’dod  bilan yozilganligini  his qiladi.
www.ziyouz.com kutubxonasi


Dovjenko  katta  to 'siq n i  bosib  o 'td i.  O ld in d an   ildiz  otib,  o'rnashib 
qolgan  fikrlarni  um um lashtirib  bcrish  lozim ,  deg an  fikrdan  voz  kechdi. 
K inosan’atga so'zning qudrati va  rang-baranglilikni  olib  kirdi.
Y ana  bir  sahnani  misol  keltirishga  ixtiyor  q ila m a n .  «Bir  n ech ta 
gvardiyachilargitlerchilar  turgan  tom onga  q orda  em aklab  kelishmoqda: 
Serjant  oq xalatda, qorga yotib sudralmoqda.  U ning  o rtidan   ko‘z ilg'amas 
b o ‘lib,  oq  xalatda,  qorga  botib,  sekin-asta  bir  q a n c h a   gvardiyachilar 
kelishmoqda.  Ularning ortidan oq  kiyimdagilar,  sharq  tarafdan qor bo'roni 
boshlandi.  Birinchi gvardiyachi:  «Men  h o zirta m o m   b o la m a n m i,  yo'qm i? 
Tam om   bo'lam anm i, yo'qm i? Yo'q!  Men  hali ju d a yoshm an.  M en ko'proq 
dushmanning o'limi  haqida o‘ylashim kerak,  m en u m u m an  yaxshilik haqida 
o'ylashim   kerak,  kecha  yaxshi  tush  ko'rdim ...  h o z ir  chapgam i.  Bo'ldi, 
chapga,  xo‘s h ...»
Ikkinchi gvardiyachi:  «Men  Berlingacha  em aklab  borolm aym an,  aka- 
ukalarim,  opa-singillarim  bor.  Bu juda ham  olis.  M en   qayerda-yu,  Berlín 
qayerda. Globusga qarang.  Ey, battar boMsin.  Men bu haqida o*yiamayapman, 
millionlab aka-uka,  opa-singillarim  oMimi  haqida  o 'ylashim   kerak.  Berlín 
mening uchun yo*q.  M ana bu aholi turarjoyi bor...  h o zir u...»  Bo‘ron sharq 
tom ondan kelmoqda. Qor kukuni hamma yoqni, butun dunyoni qoplaganday 
bo‘ldi. Hamma tirik jon yer ostiga yashiringan.  Uylarga kirib ketgan.
T o 'rtin ch i gvardiyachi:  «Yozishadi...  h am m a  narsani  yozish  m um kin. 
Jangda o ‘lish -  baxt,  deb.  Q anaqa baxt?  M enga b u n aq a baxt kerak emas! 
Menga yaxshisi maxorkangdan ber, xumor qilyapti,  maxorkasiz m enjangchi 
em asm an.  Sen  G itlerni,  G ebelsni,  R obitropni  va  d u n y o   fashizmini  tizib 
q o ‘y...  Bulami  qo‘y,  yuz  gram in  aroq ber  m enga.  S hu  ham   ish  bo'ptim i! 
Sen  m enga uch  kun  ber,  men  o ‘zimga kelib,  d u n y o n i  his qilib olay...  Bu 
bo‘ron  ham m a yoqni supuryapti.  Tangrim ,  o ‘zing  kechir...»
Bir plastik harakat  bilan so ‘zsiz soldatning ichki  m onologini  ifoda qilib 
boMadimi?  Bir urunib  ko'ring-chi? 

Download 3,77 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   18




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish