О‘zr oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi buyrug‘i Buyruq №434 2017

(lotinchadan  olingan) 
zahar  ma’nosini  bildiradi.  1892-yilda 
rus  olimi 
Dmitriy  Iosifovich  Ivanovskiy
  (1863–1920)  tamaki  o‘simligida 
uchraydigan  tamaki  mozaikasi 
(mozaika  –  chiporlanish)
  deb  ataluvchi  kasallik 
qo‘zg‘atuvchisining o‘ziga xos xususiyatlarini aniqladi.  
Bunday  kasallikni  qo‘zg‘atuvchilarni  1895-yil  golland  botanigi 
Martin 
Beyerink
 tomonidan virus deb atash taklif qilindi. Shu davrdan boshlab viruslarni 
o‘rganuvchi  fan  virusologiya  rivojlandi.  Viruslarning  o‘lchami  20–300  nm 
(nanometr)ga  teng  bo‘ladi.  1  nanometr  mikrometrning  1/1000  qismiga  teng. 
Viruslarning tuzilishi va klassifikatsiyasi.  
Virus  oqsilli  kapsid  (virus  qobig‘i  kapsid  deyiladi)  va  nuklein  kislotadan 
biri  DNK  yoki  RNK  bo‘ladi  (DNK  –  dezoksiribonuklein  kislota,  RNK  – 
ribonuklein kislota). Virus kapsidi bir qancha kapsomerlardan tashkil topgan. Har 
bir kapsomer bitta yoki ikkita oqsil molekulasidan tashkil topgan. Viruslar asosan 
kapsidiga qarab oddiy va murakkab viruslarga bo‘linadi. Virus kapsidi faqat bir xil 
oqsildan va ichki qismida nuklein kislotadan, ya’ni nukleoproteid.