О‘zr oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi buyrug‘i Buyruq №434 2017

3. Tabamoviruslar 
Bu guruh tamaki mozaikasi virusi (tobacco mosaic virus), tomat mozaikasi 
virusi,  turli  dukkakliklar  viruslarini  qovoqsimonlar,  kaktuslar  viruslarini  hamda 
qovoqsimonlar,  kaktuslar  viruslarini  o`z  ichiga  oladi.  Bulardan  eng  ko`p 
tarqalganlari tamaki mozaikasi virusi bo`lib, uzunligi 300 nm, eni 18 nm ni tashkil 
qiladi.  Ko`pgina  o`simliklarga  mnxanik  usulda  yuqadi,  mozaika  va  nekroz  kabi 
simptomlar hosil qiladi.  
4. Kartoshkaning X virusi guruhlari 
Bu guruh kartoshka X-virusini, oq yo`ng`ichqa mozaikasi virusi va boshqa 
viruslarni  o`z  ichiga  oladi.  Virionlarining  uzunliklari  480-580  nm  bo`lib,  oson 
bukuluvchan  iplardan  iborat.  O`simliklariga  mexanik  usulda  yuqadi.  Kasal 
o`simliklarda mozaika hosil qiladi. 

---

16 
 
5. Karlaviruslar guruhi 
Bu  guruh  viruslari  S-virusi  nomi  bilan  yuritilib,  chinnigul  latent  virusi 
(carlavirus; carnation latent virus), kartoshkaning M va S viruslari va yana boshqa 
sakkizta viruslarni o`z ichiga oladi. Zarrachalari 650 nm
 keladigan 
to`g`ri iplardan 
iborat.  O`simliklarga  mexanik  usulda  oson  yuqishi  mumkin.  Ba'zilari  esa  shiralar 
orqali yuqishi mumkin.