N. X. Ermatov, D. G‘. Azizova, N. M. Avlayarova, B. Yu. Nomozov, R. S. Bekjonov, A. I. Abdiraz а kov, M. X. Ashurov

Lak  bo`yoq  qoplamalari. 
Har  xil  lak  bo`yoq  materiallari  asosidagi  polimer 
qoplamalarining  ishlatish  metall  qurilmalarining  korroziyadan  himoya  qilishdagi 
rivojlanayotgan yo‘nalishlardan biri hisoblanadi.
 
Neft  va  neft  mahsulotlari,  hamda  ularning  tarkibida  suv  va  oltingugurt 
birikmalarini 
(H
2
S)
 
bo‘lishi  quvur  va  rezervuarlarning  ichki  yuzasini  tez 
korroziyalanishini sodir etadi. Amaliy ma’lumotlarga qara
ganda mahsulot tarkibidagi 
H
2
S
  ning  miqdori 
0,05%
 
bo‘lganda  quvur  yoki  rezervuar  devorining  yemirilishi 
5
 
mm/yil 
ni  tashkil  etadi.  Agar  mahsulot  tarkibida  namlik  bo‘lmasa, 
H
2
S
  korrozion 
aktiv  hisoblanmaydi.  Suv  bo‘lsa  korrozion  aktiv  hisoblanadi  va  korrozi
on  jarayoni 
quyidagicha sodir bo‘ladi.
 
Neft  va  gaz  sanoatida  quvur  va  rezervuarlarning  ichki  yuzasini  korroziyadan 
himoya  qilishda  epoksidli  lak  bo`yoq  materiallari  ishlatiladi.  Lak  bo`yoq 
materiallarini  himoya 
qilish  xususiyatlari  qo‘shiladigan  qotiruvchi
lar  turiga  va 

---

79 
 
tegishlicha  quritish  sharoitiga  bog‘liq  bo‘ladi.  Lak 
bo`yoq  materiallarining 
qotiruvchilar  sifatida  alifatik  aminlar  va  kichik  molekulali  poliamid  smolalari 
ishlatiladi.  Epoksidli  lak  bo`yoq 
tarkibiga  qo‘shilgan  qotiruvchilar,  harorat  ta’siri
da 
epoksid  gruppasi  bilan  kimyoviy  reaksiyaga  kirishib,  lak  bo`yoq  materiallari 
molekulalarini bir-
biri bilan bog‘lab qo‘yadi. Natijada, metall yuzasida hech narsada 
erimaydigan  tikilgan  lak  bo`yoq 
materialining  qoplamasi  hosil  bo‘ladi  va  yuqorida 
keltiril
gan korroziya jarayonining bo‘lishini oldi olinadi.
 
Quvur  va  rezervuarlarning  tashqi  yuzasini  atmosfera  korroziyasidan  himoya 
qilishda kerakli bo`yoqlar shisha qoplamali emallardan foydalaniladi.