Qamariddin usmonov o‘zbekiston tarixi milliy istiqlol davri

Saylov o‘tkazish
prinsiplari
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

1 0 9
Saylovlar bir mandatli okruglarda hududiylik tamoyillari
bo‘yicha o‘tkaziladi.
O‘zbekistonda saylovlar ko‘p partiyaviylik prinsipida o‘tka-
ziladi. O‘zbekiston Prezidentligiga, Oliy Majlis deputatligiga
nomzod ko‘rsatish huquqi siyosiy partiyalarga, Qoraqalpog‘iston
Respublikasi Jo‘qorg‘i Kengesi, Òoshkent shahar va viloyatlar
xalq deputatlari Kengashiga va fuqarolar tomonidan
shakllantiriladigan tashabbuskor guruhlariga berilgan. Fuqa-
rolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari xalq deputatlari tuman
va shahar kengashlari deputatligiga nomzod ko‘rsatish huquqiga
ega. Respublika bo‘yicha barcha darajalardagi davlat hokimiyati
vakillik organlariga 7 mingdan ziyod (Oliy Majlisning quyi
palatasiga — 120 ta deputat, Oliy Majlisning Senatiga — 100 ta
senator, Qoraqalpog‘iston Jo‘qorg‘i Kengesi, viloyatlar va Òosh-
kent shahar Kengashlariga — 800 tadan ortiq, tuman va shahar
Kengashlariga — 6000 ga yaqin) deputatlar saylanadi. Har bir
deputatlik o‘rniga kamida 5—6  tagacha nomzodlar qo‘yiladi va ular
o‘rtasida qizg‘in bahs, kurash ketadi.
O‘zbekistonda saylov natijalari eng
demokratik majoritar usulda aniq-
lanadi. Saylov natijasida saylovda
qatnashganlarning 50 foizi + 1 ovoz olgan nomzod saylangan
hisoblanadi. Agar saylovchilarning ro‘yxatiga kiritilgan say-
lovchilarning yarmidan kami saylov yoki referendumda ishtirok
etgan bo‘lsa, saylov yoki referendum o‘tmagan deb hisob-
lanadi.
Basharti saylov okrugi yoki uchastkasida saylov o‘tmagan
deb topilsa, nomzodning saylanganligini aniqlash imkoni
bo‘lmasa qo‘yilgan nomzodlardan birontasi 50 foiz + 1 ovoz
ololmasa takroriy saylov o‘tkaziladi. Òakroriy saylov asosiy say-
lovdan keyin ko‘pi bilan bir oy ichida o‘tkaziladi. Òakroriy say-
lovda ovoz berish asosiy saylov o‘tkazish uchun tuzilgan say-
lovchilarning ro‘yxatlari bo‘yicha o‘tkaziladi, ovoz berish bul-
leteniga asosiy saylovda boshqalarga nisbatan ko‘proq ovoz olgan
ikki nomzod kiritiladi, oddiygina ko‘p ovoz olgan nomzod yutib
chiqadi.
Mustaqillik davrida yaratilgan demokratik saylov tamoyillari
asosida Prezident saylovi, Oliy Majlis saylovi, viloyat, tuman va
shahar Kengashlari deputatlari saylovi, muhim masalalar
bo‘yicha referendumlar bo‘lib o‘tdi. Ularning yakunlari respub-
lika fuqarolarining  faol qatnashganligini yaqqol namoyon etdi.