O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi аlisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti таrix fakulteti umumiy tarix kafedrasi

Sanga

  –vazir  yoki 

Sanja

-elchi  degan  ma’noni  anglatadi.  Shunday 

nomlanishlar  bo’lganki,  uni  o’zaro  taqqoslab  ko’rishnisira    iloji  yo’q.  Masalan, 

Kochxuga

-to`g`ri  tarjima  qilsak  ,,

Vazir’’

  degan  ma`noni  anglatadi.  Koguryo  

davlatining  dastlabki  shakllanishidagi  o’rnini  ijtimoiy  jihatdan  o’rganish  kerak. 

Yuqori  qatlam  ,,Van’’  deb  atalgan  bo`lsa,  qabilalar  ittifoqi  sardori    ,,Tega’’  deb 

atalgan.  

Aholining  asosiy  qatlamini  dehqonlar  tashkil  etgan.  O’zini  ta’minlashga 

qodir  qatlam  aholisi  ,,

Xomin

’’  deb atalsa,  kambag’al  dehqonlar  qatlami  ,,

Xaxo

’’ 

ya’ni  ,,kambag’al  qishloqlar”  deb  atalgan.  Qaram  dehqonlardan  baliq  va  tuzli 

qishloq xo’jaligi mahsulotlari  soliq sifatida yig’ib olingan. Bunday dastlabki soliq 

yig’ishning  ko’rinishi, bu yerda davlatchilik kurtak otayotganidan dalolat beradi. 

Koguryo  davlatining  vujudga  kelgan  birinchi  asrlaridanoq  yaqin  qo’shnilari 

bo’lgan  Xitoy  va  Puyo  bilan  nizoli  to’qnashuvlar  olib  borgan.  Masalan,  28-yilda 

Xanlik (xitoylik) Lyaodun ismli shaxs Koguryoga hujum qiladi.  

172-yildan  davlatni  Sinde-vana  boshqargan  boshqargan  davrda  Koguryoga 

Xitoyliklar  hujum  qiladi.  Ammo  Koguryo  asosan  o’zining  shimoliy  qo’shnisi 

bo’lgan  Puyo  davlati  bilan  kurash  olib    borgan.  Puyo  ham  Koguryo  ham  bir  xil 

darajada rivojlanishda davom etgan. Shu sababli bu ikki Proto davlat bir-biri bilan 

raqobat olib borib, biri ikkinchisini bosib olishga harakat qilgan. Miloddan avvalgi 

6-yilda Puyo Koguryoga harbiy yurish qilib 50 ming qo’shin bilan bostirib kiradi. 

Ammo qish faslidagi havo injiqliklari tufayli bu yurish qoldiriladi.  

Milodiy  13-yilda  Yuri-Vana  boshqaruvi  davrida  puyoliklarning  yana  bir 

hujumi    qaytarib  qolinadi.  21-yilda  Koguryo  podshosi  Temusin-Van  o’zi  Puyoga 

qo’shin  jo’natadi.  56-yilda  qirol  Txechjo-Van  Okcho  qabilasi  yerlariga  hujum 

qilib,  uni  o’z  hududiga  qo’shib  oladi.  Miloddiy  II  asrga  kelib  Koguryoning 

ma’muriy  tuzilishida  o’zgarish  sodir bo’lib bu dastlabki davlatchilik  ko’rinishlari 

shakllanayotganidan  dalolat  beradi.  Oldingi  ,,Besh  bu’’  atamasi  o’rniga  yangi 

---

dunyo  tomonlari  nomlaridan  kelib  chiqib  yangicha  nomladi.  Masalan,  oldingi 

Kerebu  endi