Microsoft Word \270\270\270darslik elektron tijorat docx

10.3.-Rasm. Elektron biznes texnologiyalari (ta’minot) 
 
B
ozor ishtirokchilarining o’zaro munosabatlarining shakllari: 
Elektron savdo maydonchalari.
 
Elektron biznes tizimlarida o’ziga xos rolni elektron savdo maydonchalari (
e-
marketplaces
)  o’ynaydi.  Biznesning  B2B  modelida  savdo  maydonchalari 
ishtirokchilarga  bir  nechta  asosiy  vazifalarni  ta’minlaydilar.  Birinchi  vazifa  –  bu 
umumiy  apparat  va  dasturiy  asos(platforma)da  ta’minotchi  va  iste’molchilarga 
ma’lumotlar  etkazish.  Bu  orqali  savdo  kompaniyalari  zaruriy  axborotlarni 
ta’minlaydiva  tranzakstiyalarni  bajaradi.  Boshqa  bir  vazifa  –  on-layn  to’lov, 
logistika  va  dinamik  savdo  imkoniyati  kabi  xizmatlar  taklifi.  Savdo 
maydonchalarining yana bir vazifasi – limitlash, byudjetlash, kreditlash va yig’ma 
chegirmalar  mexanizmlarini  taqdim  etish  (rasm  2.4.).  Hozirgi  kunda  elektron 
savdo  maydonchalari  jo’shqin  rivojlanish  bosqichidadir.  Elektron  savdo 

---

163 
 
maydonchalari turlarini, tashkillashtirish modellarini, boshqaruv xususiyatlarini va 
misollarni  kengroq  ko’rib  chiqamiz.  Elektron  savdo  maydonchalari  ikki  asosiy 
yo’nalish bo’yicha rivojlanadi. Yo tor sohaga, yo sohalararo jarayonlarga yo’nalib, 
mos ravishda yo vertikal, yo gorizontal birlashmalarni hosil qiladi.  
Gorizontal  birlashmalar  funkstional  jarayonlar  moliyaviy  hisob,  logistika, 
xizmat ko’rsatish va ta’mirlash, kadrlar bilan ishlash va boshqalar avtomizastiyasi 
bo’yicha echimlar taklif qilgan holda turli sohalarni qamrab oladi.  
 
Rasm 3. Elektron biznes texnologiyalari (ta’minot)