Toshkent «Adolat» 2018 davlat va huquq nazariyasi

Huquqning qo‘riqlovchi funksiyasi 

– uning ijtimoiy vazifasi bilan 

belgilangan huquqiy ta’sir etish yo‘nalishi bo‘lib, u umumiy ahamiyatga 

molik, o‘ta muhim iqtisodiy, siyosiy, ma’naviy va boshqa ijtimoiy munosa-

batlarni muhofaza etishga, ularning daxlsizligini ta’minlashga yo‘naltiriladi 

va shu bilan birga jamiyatga yot, zararli munosabatlarni siqib chiqarishga 

qaratiladi.

Qo‘riqlovchi funksiyaning xususiyatlari quyidagilardan iborat:

birinchidan,

 u huquqni kishilar xulq-atvoriga ta’sir etishning alohida 

vositasi sifatida ta’riflaydi. Huquq bu vazifani jazo qo‘llash, taqiqlar o‘rnatish 

va yuridik javobgarlikni amalga oshirish bilan ogohlantirib, kishilar irodasiga 

ta’sir o‘tkazish orqali bajaradi;

ikkinchidan,

 unda davlat huquqiy qoidalar vositasida qanday ijtimoiy 

qadriyatlarni o‘z himoyasiga olganligi to‘g‘risida ijtimoiy munosabat subyekt-

lariga axborot beriladi;

uchinchidan,

 u jamiyatning siyosiy va huquqiy madaniyati darajasining, 

huquqdagi insonparvarlik asoslarining ko‘rsatkichidir.

Huquqning qo‘riqlovchi funksiyasiga xos xususiyatlar uni davlat-

ning huquqni muhofaza etish faoliyati bilan qiyoslaganda, yanada aniqroq 

namoyon bo‘ladi. Tegishli davlat organlari huquq subyektlari tomonidan 

qonun talablarining qat’iy, so‘zsiz bajarilishini ta’minlaydi, jamiyatda qo-

nuniylik muhitini vujudga keltiradi. Bu huquq buzilishi faktini aniqlash, 

13–18-8

---