Toshkent «Adolat» 2018 davlat va huquq nazariyasi

Huquqning regulyativ-dinamik, ya’ni tartibga soluvchi – dinamik 

funksiyasi

 deganda, huquqning ijtimoiy munosabatlarga ta’sir etib, ularning 

kelgusida rivojlanishi, o‘zgarishi hamda takomillashuvini belgilab berishi 

tushuniladi. Bu yerda huquq ijtimoiy munosabatlarning taraqqiyotini, harakat-

lanishi (dinamikasi)ni rasmiylashtiradi. Mazkur funksiya majburiyat yuklovchi 

normalar vositasida amalga oshiriladi. Masalan, qonunchilikda fuqarolar zim-

masiga qator majburiyatlar yuklatiladi: soliqlarni to‘lash, harbiy burchni ado 

etish, mehnat intizomiga rioya qilish, shartnoma bo‘yicha majburiyatlarni baja-

rish va hokazolar. Tartibga soluvchi – dinamik funksiya faol huquqiy munosa-

batlar shaklida ro‘yobga chiqadi. Bular fuqarolik, mehnat, ma’muriy, moliya va 

boshqa huquq sohalari institutlarida o‘z aksini topadi.

Huquqning regulyativ funksiyasini amalga oshirishda keng tarqalgan 

usullar quyidagilar:

– huquq normalari vositasida fuqarolarning huquqiy-muomala layoqatini 

belgilash;

– fuqarolarning huquqiy maqomini belgilash (mustahkamlash) va 

o‘zgartirish;

– davlat organlarining huquq va majburiyatlari hamda mansabdor shaxs-

larning vakolatlarini belgilash;

---