B abdullayeva, M. Usmonbayeva, O’. Asqarova, F. Ehsonova, S. Hakimov

 
Aqliy  tarbiya
  –  shaxsga  tabiat  va  jamiyat  taraqqiyoti  to’g’risidagi  bilim 
asoslarini  berish,  uning  aqliy  (bilish)  qobiliyati,  tafakkuri,  ilmiy  dunyoqarashini 
shakllantirishga  yo’naltirilgan  pedagogik  faoliyat  jarayoni.    Bu  turdagi  tarbiya 
asosida  shaxsning  tabiat,  jamiyat,  inson  tafakkuri  haqidagi  bilimlarga  ega  bo’lishi 
ta’minlanadi.  Aqliy  tarbiya  yuksak  ma’naviy-axloqiy  sifatlarga  ega  shaxsni 
tarbiyalashda, uning dunyoqarashini, jumladan, ilmiy dunyoqarashini shakllantirishda 
muhim  o’rin  tutadi.  Bu  yo’nalishdagi  tarbiya  o’quvchilarni  ilm-fan,  texnika, 
texnologiya  sohasida  erishilayotgan  yutuqlar,  yangilik,  kashfiyotlardan  xabardor 
qilish,  ijtimoiy  va  tabiiy  fanlar  bo’yicha    bilimlarni  berish  orqali  ularda  tafakkur, 
dunyoqarashni  rivojlantirish  maqsadini  amalga  oshirishga  yo’naltiriladi.  Aqliy 
tarbiya  vositasida  bilimlar  tizimini  ongli  ravishda  o’zlashtirish  mantiqiy  fikrlash, 
xotira,  diqqat,  idrok  etish,  aqliy  qobiliyat,  moyillik  va  iqtidorni  rivojlantirishga 
ko’maklashadi. 

---

 
19 
Aqliy  tarbiyani  tashkil  etishda  quyidagi vazifalar hal  qilinadi:  1. O’quvchilarga 
ilmiy  bilimlarni  berish.  2.  O’quvchilarda  ilmiy  bilimlarni  o’zlashtirishga  ongli 
munosabatni  qaror  toptirish.  3.  Ularda  mavjud  bilimlardan  amaliyotda  foydalanish 
ko’nikmalarini  tarkib  toptirish.  4.  O’quvchilarda  o’z  bilimlarini  doimiy  boyitib 
borishga  intilish  tuyg’ularini  shakllantirish.  5.  Ularda  bilimlarni  o’zlashtirishga 
yordam beradigan psixologik qobiliyatlar (nutq, diqqat, xotira, tafakkur, ijodiy xayol) 
va  xususiyatlar  (aniq  maqsadga  intilish,  qiziquvchanlik,  kuzatuvchanlik,  mustaqil 
fikrlash,  ijodiy  tafakkur  yuritish,  o’z  fikrini  asoslash,  mavjud  ma’lumotlarni 
umumlashtirish, guruhlashtirish, mantiqiy xulosalar chiqarish va h.k.)ni rivojlantirish. 
6.  O’quvchilarga  zamonaviy  bilimlarni  berish  asosida  ilmiy  dunyoqarashni 
shakllantirish.