Harbiy-texnik instituti m. X. Rustambayev

ushlashning muayyan 

usullari va vositalaridan foydalanish

 bo‘ladi. 

Usullar 

deganda, ushlashni amalga oshirishning, jinoiy qilmishni 

sodir etgan shaxsga ta’sir etishning turli taktik usullari (masalan, jismoniy 

yoki ruhiy zo‘rlik ishlatish, aldov, ishontirish orqali ta’sir etish va hokazo), 

vositalar 

deganda esa, ushlash davomida ishlatiladigan jami qurollar, 

texnik moslamalar va boshqa buyumlar tushuniladi (masalan, qo‘l 

kishanlari, o‘qotar qurol, arqon va boshqalar). 

U yoki bu usul yoki vositadan foydalanishning turi va intensivligi har 

bir muayyan holatda sodir etilgan jinoyatning og‘irligi, jinoyatni sodir 

etgan shaxsning xavfliligi va ushlash vaziyati bilan belgilab beriladi. 

Jumladan, og‘ir yoki o‘ta og‘ir jinoyatni (masalan, odam o‘ldirish, 

talonchilik va boshqalar) sodir etgan shaxsni qisqa muddatli ozodlikdan 

mahrum etish davomida qo‘l kishanini ishlatish qonuniy bo‘ladi. Kamroq 

og‘irlikdagi qilmishni (masalan, tuhmat, haqorat va boshqalar) sodir etgan 

shaxsni ushlashda xuddi shu vositadan foydalanish qonunga muvofiq 

kelmaydigan deb hisoblanishi kerak. Belgilangan mezonlarga ochiqdan-

ochiq mos kelmaydigan usullar va vositalarni qo‘llash noqonuniy ushlash 

sifatida malakalanishi lozim, ushlanayotgan shaxs unga qarshilik 

ko‘rsatishi mumkin, bu unga zarar yetkazish uchun asos bo‘lmasligi lozim. 

Masalan, agar ushbu shaxs jabrlanuvchini haqorat qilgan bo‘lsa, u esa uni 

ushlash maqsadida ushlanayotgan shaxsning shaxsi bilan ham, u sodir 

etgan qilmishning og‘irligi bilan ham, ushlash vaziyati bilan ham 

belgilanmagan maxsus vositalarni qo‘llaydigan bo‘lsa (to‘qmoq, ko‘zni 

shikastlovchi gaz va hokazolar), u holda ushlangan shaxs qonuniy 

qarshilik ko‘rsatishga haqli bo‘ladi. 

Ijtimoiy xavfli qilmishni sodir etgan shaxsni ushlashda zarar yetkazish 

faqat u jinoiy qonunchilik nazariyasida ishlab chiqilgan va