Ijtimoiyish

X II bob.

 ROSSIYA IJT IM O IY  ISH  X O D IM IN IN G  

KASBIY-AXLOQIY K O D E K SI

R eja:

12.1 

Rossiyada 

ijtim oiy 

ish 

sohasining 

rivojlanish 

bosqichlari.

12.2 

Ijtim oiy 

ishchining 

ko‘rinishi 

v a 

xulq-atvori. 

K om petentlik 

(ch u q u r 

bilim ga 

egalik) 

va 

professional 

takom illashish.

12.3  Ijtim oiy  ishchining  m ijozlarga  nisb atan  belgilangan 

axloqiy b urch lari.

12.4 Ijtim oiy ishchining ham kasblariga n isb atan  belgilangan 

axloqiy m a’yo rlari.

12.5  Ijtim oiy  ish  xodimining  kasbi  oldidagi  axloqiy 

b u rch lari.

Rossiyada ijtimoiy ish muhtojlarga yordam  ko‘rsatish bo‘yicha 

faoliyat  sifatida  ko‘p  asrlarga  borib  taqalsa-da,  u  davlat,  turli 

jam oatchilik  guruhlari,  ijtimoiy  soha tadqiqotchilari  tomonidan  XX 

asrning  90-yillaridan  boshlab  ob’ektiv  zarur  hodisa  sifatida  qarala 

boshlandi. Ushbu yillarda aholiga xizmat k o brsatish tizim ining qaror 

topishi,  aholi  bilan  ijtimoiy  ish  olib  borishda  zamonaviy 

texnologiyalar va  metodlami  keng qoMlanilishi  ijtim oiy siyosatning 

eng jid d iy  tendensiyalaridan biri boMdi.

Rossiyada  ijtimoiy  ish  sohasini  vujudga  kelishini  qo‘yidagi 

davrlar asosida tahlil qilishim iz mumkin:

1.Arxaik  davrdan  —  X   asrgacha  boMgan  davrlar  urug‘- 

qabilaviy turmush davri va o ‘zaro yordamning ko‘rinishi.

2.  XII  -   XIII  asrlar  knyazlik  va  cherkovning  birgalikdagi 

homiyligi

3.  X IV  — XVII  asrning  ikkinchi  yarm igacha  boMgan  davrda 

cherkov va davlat tomonidan ko‘rsati!adigan yordam.

317

---

4.  X V II  asm ing  ikkinchi  yarm idan  -  X IX   asrning  ikkinchi 

yarm igacha  boMgan  davrda  davlat  tom onidan  ko‘rsatilgan  ijtimoiy 

yordam ning belgilarini ko‘rinishlari

5.  X IX   asm ing  oxiri  v a  XX  asm ing  boshlarida  ijtim oiy  va 

xususiy ijtim oiy yordam ning ko‘rinishlarini o ‘ziga xosligi.

6.  1917-yildan — to  1991-yilgacha davlat ta ’minoti

7.  XX  asm ing 90-yillaridan  boshlab hozirgi  kungacha  ijtimoiy 

ish sohasini takom illashish davri.

R ossiya  aholisiga  ijtimoiy  xizm at  ko‘rsatish  zam onaviy 

tizim ining tezkorlik bilan rivojlanib borayotgan infratuzilm asi ushbu 

tizim ning  m uhim   belgisi  hisoblanadi.  M urakkab  ijtim oiy-iqtisodiy 

sharoitlarda  m am lakatda  yangi  ijtim oiy  m uassasalar  tarmogM 

(statsional,  yarim statsionar  va  nostatsionar)  yaratilgan,  ularda 

muhtoj  fuqarolar m alakali zarur yordam,  maslahat,  ko‘m ak olishiari 

mumkin:

-   K eksa kishiiar v a nogironlarga  ijtimoiy  xizm at  ko‘rsatish 

markazi,

- aholiga ijtim oiy xizm at ko'rsatadigan kom pleks markazlar,

- aholiga ruhiy-pedagogik yordam ko‘rsatadigan markazlar,

-  gerontologik markazlar,

voyaga 

etm aganlar 

uchun 

ijtim oiy-reabilitatsiya

markazlari,

-  bolalar va o ‘sm irlar uchun ijtimoiy etimxonalar,

-  oila  va  bolalarga  ijtimoiy  yordam  ko‘rsatadigan  hududiy 

m arkazlar shunday m uassasalarga kiradi.

XX  asrning  90-yillarida  Rossiyada  «ijtim oiy  ish»  kasbining 

kiritilishi 

uchun 

poydevor  sifatida  boshqa  m utaxassisliklar: 

tarbiyachilar,  psixologlar,  m adaniyat,  sogMiqni  saqlash  v a  sport, 

ijtim oiy ta ’m inot v a tartibni  muhofaza  qilish organlari  vakillarining 

ishlanm alaridan  foydalanildi,  ularda  odam lam i  ijtim oiy  him oya 

qilishning  turli  m odellari,  am aliy  ijtimoiy  ish  shakllari  v a  usullari, 

ilmiy tadqiqotlar natijalari m ujassamlashgan edi.

R ossiyada  ijtim oiy  ish  shaklanishining  o ‘ziga  xosligi  aynan 

m ana  shunda,  o ‘zining  davlat  sifatida  «tugMlish»  davrida  bu  ish 

ancha  yetuk  holatda,  boy  salohiyatga,  chuqur  tarixiy  ildizlarga, 

m ehribonlik  an ’analari  va jam oaviylik  ruhiga,  ham korlik,  ijtimoiy 

g ‘am xo‘rlik v a  o 'z a ro  yordam  tajribasiga ega edi.

318

---

M am lakatda  ijtimoiy  ishning  paydo  bo‘lishidan  to  hozirgi 

kungacha  ijtimoiy  pedagogikaning  yetakchilik  roli  xos  bo‘lib,  bu 

holat  Rossiyaning  ijtimoiy  ish  bo'yicha  boshqa  mamlakatlardan 

orqada  qolishi  tafovutini  qisqartirishga,  shuningdek,  hozirgi  kunda 

ko'pchilik  mamlakatlardagi  ijtimoiy  ish  modellarida  yetishmayotgan 

va jahon  amaliyoti  va  «ijtimoiy  ish»  integrativ  fani  uchun  tashvishli 

hoi boMgan «ijtimoiy-pedagogik urg‘u» berishga imkon yaratdi.

1991-yil  23-aprelda  M ehnat  va  ijtimoiy  m asalalar  Davlat 

qo'm itasi  qaroriga  ko‘ra  R ossiya  Federatsiyasida  ilm iy  hamda 

am aliy  faoliyat  bilan  shug'ullanuvchi  yangi  kasbiy  mutaxassislik 

ro'yxatga olindi: