Ijtimoiyish



Download 10,86 Mb.
Pdf ko'rish
bet51/74
Sana02.01.2022
Hajmi10,86 Mb.
#311427
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   74
Bog'liq
Ijtimoiy ish etikasi

Nutqsiz muloqot

 

Tevarak-atrof omillar

 

Xona

Kutish uchun zal

 

Suhbat uchun xona

 

Stollar

 

Stullar



Rasmlar/suratlar

Kiyim

Punktuallik va ishonchlilik

Nutqsiz ta’sir etuvchi omillar

Masofa

Gavda holati

Teginish

Viztujl aloqa

Yuz ко ‘rinishi

Noverbal  m uoloqot  hissiyot  tuyg'u  va  munosabatni  beradi. 

Verbal  muloqotga  nisbatan  samaraliroq  natijaga  ega  bo'lishi

247



m um kin  va  odatda  m ijoz  his  etayotgan  yaxshi  tasvim i  ko‘rsatadi. 

Bir  vaqtning  o ‘zida  o 'zin in g   noverbal  muloqoti  haqida  esdan 

chiqarish  m um kin  emas,  bu  m ijoz  bilan  boMgan  munosabatni 

buzishi yoki aksincha, yordam berishi  mumkin.

M asofa.

Siz va m ijoz orasidagi  masofa muhim  aham iyatga ega. A gar siz 

m ijozlarga  yaqinroq  o ‘tirib  yoki  ularga  teginishga  urinsangiz 

sizning  xulqingiz  ba’zi  mijozlarga  haddan  ziyod  qo‘pol  ko‘rinishi 

mumkin.  Boshqa mijozlar, siz ular bilan birga yaqinroq o ‘tirishlarini 

xohlaydilar  (m asalan  keksaygan,  yaxshi  eshita  olm aydigan)  va  bu 

siz  uchun  noqulaylik  tuyulishi  mumkin.  Sizga  to‘g ‘ri  masofani 

ko‘rsatadigan,  m adaniyat  v a  genderli  vaziyatlar  boMadiki,  bunda 

vaziyatga  siz  alohida  e ’tibor  berishingiz  zarur,  chunki  bu  muhim 

aham iyatga  ega.  A gar siz  m ijozga  yaxshi  ovozda  o ‘zi  uchun  qulay 

boMgan joyni  belgilashga  imkon  bersangiz yaxshi  ovozda  ishonchi 

oshadi.  A gar  m ijoz  stulini  surayotganini  sezsangiz  siz  ham  o ‘z 

stulingizni  b ir  o z  orqaga  suring.  A gar  m ijoz  stulini  orqaga 

surayotganini  sezsa,  katta joyni  his etishi  uchun' siz  ham  stulingizni 

orqaga  sursangiz  to ‘g ‘ri  boMadi.  A gar  m ijoz  yaqinlashishni 

xohlayotgan  ekanligini  namoyon  etsa,  siz (u  salgina oldinga egilsa, 

v a stulni chetiga o ‘tirsa) siz ham  m ijozga yaqinroq oMiring. Odatda, 

m ijoz  o ‘zi  anglagan  holda  masofani  boshqaradi.  Uni  bajarishga 

imkon bering.

S tu llarni joylashishi

Suhbatlashayotganda  bir-birlari  bilan  yuzm a-yuz  oMirishlari 

uchun  stullar  m ijoz  uchun  qulay  masofada  jo y  lashgan  boMishi 

lozim,  biroq  bir-birining  ro‘parasida  emas.  Stullar  salgina  qarama- 

qarshi  tomonga  yo‘naItirilgan  boMishi  stullar  m ijoz  uchun  qulay 

masofada  joylashgan  boMishi  zarur  bu  m ijozga  nisbatan  kamroq 

bosim  boMishi  mumkin.  Shuningdek,  stullar  orasida  hech  qanday 

to ‘siqlar  boMishi  kerak  emas  stol,  mebel  v a  boshq.)  Stullar  bir  xil 

balandlikda  boMishi  zarur.  Odatda turli  balandlikdagi  stol  v a stullar 

mijozga  m utaxassislar  tomonidan  o ‘z  mavqeyini  ko‘rsatish  usuli 

sifatida  ko‘rinishi  mumkin.  Bu  m ijoz  emas,  balki  mutaxassis 

ahamiyatli  ekanligini  ko‘rsatadi  va disbalansni yuzaga  keltiradi,  biz 

bundan  xalos  boMishni  xohlaym iz.  U zoq  vaqt  davom ida  m ijoz 

oMirishga  to ‘g ‘ri  keladi  shuning  uchun  stullar  qulay,  yaxshi

248



Nuyandiqli  boMishi  kerak.  N oroziiik  yoki  diskom fort  vaziyatlarda 

xonadan  chiqib  ketishga  imkoniyat  yaratishi  uchun  mijozning  stuli 

ilcvorga yaqinroq joylashtiriladi. A gar sizning stulingiz m ijoz chiqib 

kelishi  uchun  to‘sib  qo‘ysa,  u  xonani  tark  eta  olm aydi  natijada 

kayfiyati buziladi yoki tajovuz namoyon boMadi.

Vizual aloqa

-  M ijoz  sizga  bilan  gaplashayotganda  yoki  siz  u  bilan 

gaplashayotgan  vaqtda  mijozga qarang,  bu  sizning ochiqligingiz  va 

qiziqayotgan ekanligingizni ko‘rsatadi;

•  Qiziquvchanlikni  namoyon  etuvchi,  tasodifiy  qarashlardagi 

vizual  aloqani,  eshitish  va  javob  qaytarishga  xohishni  qoMlab- 

quvvatlang;

•  Juda  faol  vizual  aloqa  (tikilib  qarash)  m ijozni  mijoz 

tomonidan  qo‘rqitish  sifatida,  shuning  uchun  vati-vaqti  bilan 

qarashlam i o ‘zgartiring;

•  M ijozning  faqat  ko‘ziga  yoki  yuziga  yaxlit  qarang,  bu  hech 

qanday jid d iy  boMmagan sizda qiziqish hissini uyg‘otadi;

-  B a’zi m adaniyatda vizual aloqa haqorat hisoblanishi mumkin.

Kiyim

M ijoz  oldidan  o ‘zini  tavsiya  qilish  ju d a  muhim.  Birinchi 



taassurot m ijoz uchun  katta ahamiyatga ega,  kiyim  esa buning  kam 

boMmagan  qismi  hisoblanadi.  A gar  siz  qim m at  yoki  elegant 

(erkaklar  kostyum  v a  galstuk),  bu  mijozni  ikkinchi  darajali  yoki 

noqulay  his  etishga  majbur  qilishi  mumkin.  A gar  siz  tartibsiz 

kiyingan  yoki  kiyimingiz  kir  holda  boMsa,  m ijoz  o ‘ziga  nisbatan 

hurmatsizlik  deb  qabul  qilishi  mumkin.  Bu  yerda  asosiysi  balansga 

rioya qilish. Kiyimni to‘g ‘ri tanlash bunda yordam  beradi.

Shuningdek,  bolalar  bilan  muloqot  qilganda  polda  ishlashga 

to‘g ‘ri  keladi,  ayniqsa,  ayollar  bemalol  harakat  qilishlari  va  uyal- 

masliklari uchun uzun yubka, shim yoki ko‘ylak kiyishlari kerak.

P u n k tu allik  v a ishonchlilik

M ijozning  siz  haqingizdagi  fikri  kiyimda  emas,  balki  sizning 

xulqingiz  asosida  shakllanadi.  M ijoz  uchun  punktual  v a  ishonchli 

boMish muhim. A gar siz uchrashuvni bekor qilsangiz,  m ijozda sizga 

nisbatan  ishonchsizlik  paydo  boMishi  mumkin.  Shuning  uchun 

m ijozni  bu  haqda  ogohlantirib  va  sababini  tushuntirib  uchrashuvni 

bekor qilsangiz, m ijozda sizga nisbatan  ishonchsizlik paydo boMishi

249



mumkin.  Shuning uchun  mijozni  bu  haqda ogohiantirib v a sababini 

tushuntirish  uchrashuvni  bekor  qilish  oxirgi  vosita  sifatida  boMishi 

zarur.  Shuningdek,  yangi  uchrashuvni  qisqa  vaqt  ichida  belgilash 

zarur.  Kechikib  kelish  hurmatsizlikni  yoki  mijozni  qiziqmasligini 

ko‘rsatadi.  A gar  siz  kechikib  kelsangiz,  bundan  m ijozni  xabardor 

qiling.  Biroq  kechikib  kelish  yoki  uchrashuvni  bekor qilish  kamdan 

kam  hollarda  sodir  boMishi  zarur.  Tadbirlarni  asosli  tarzda 

rejalashtiring, o ‘xshash holatlam i qaytarishdan qochish.

Boshqa om illar

Siz ham isha quyidagi ta ’sir etuvchi om illar haqida eslang.

X onaning joylashishi.

Xona shinam  va qulay  boMishi  kerak.  Diqqatni jalb  etmaydigan 

va rasm-plakatlar reprezentativ ijobiy xususiyatga ega.

Stol ustidagi ra sm la r

Ba’zi  m utaxassilar ishchi stolda oilasi yoki ham korlarning rasmi 

turadi.  M ijoz  bilan  uchrashuvda  bu  m uloqotni  qiyinlashtirishi 

mumkin va agar m ijoz siz egallagan oila haqida  ijobiy tajribaga ega 

boMmasa,  uni ajablantiradi. Bunga qo‘shimcha: agar siz xavfli m ijoz 

bilan  ishlasangiz,  siz  xohlam aganingizda  ham  bu  sizni  oilangiz 

haqidagi  m a’lumot  bilan  tanishtirishga  olib  kelishi  mumkin. 

Shuning  uchun  m ijoz bilan  uchrashayotganda shaxsiy fotosuratlam i 

qo‘ym aslik tavsiya etiladi.

Ishonchli jih o zlar

Imkoniyati cheklangan, zarur m uloqot vositalam i talab etadigan 

insonlar,  bolalar,  shaxslar  bilan  m uloqotda  o ‘zingizda  zarur 

materiallar  (o ‘yinchoq,  kitoblar  va  boshqalar)  borligiga  ishoning, 

ular ishda samaraga erishishingizga yordam beradi.

M uloqotchanlik m alak alari tu rla ri 

M aslah at olib borish m alak alari

M aslahatlar  berish  davomida  ijtimoiy  xodim  tomonidan 

egallangan  m alakalar  turli  vaziyatlarda  qoM  kelishi  mumkin.  Bu 

malakalar,  albatta,  am aliyot  davom ida  qoMlanlib  borilishi  zarur. 

A yniqsa, har kuni boMib oMadigan  m ijoz — mutaxassis vaziyatlarida 

unumli  foydalanilishi  kerak.  Biroq  m aslahatlar  olib  borish 

malakalari  bu  foydalilik  darajasiga  ko‘ra  ishlatish  lozim  yoki  kerak

250



I

k

 i'll nagan  narsa  emas.  Bu  m ijoz  uchun  yuqori  sam aradorlik  bilan 



n 'z   llkr  va  xis-tuyg‘ularini  bildirish  uchun  qulay  imkoniyat  yaratib 

bcruvchi  vositadir.  Maslahat  berish  malakalari  mutaxassis  va  mijoz 

ii'iiusida  yuzaga  kelishi  m um kin  boMgan 

barcha  samarali 

muloqotlarning  asosi  boMib  hisoblanadi  (m unosabat  xususiyatidan 

qut’iy  nazar).  Bundan  tashqari,  bu  m alakalar  hamkasblarga  kasbiy 

yordam  ko‘rsatish  davomida  katta  aham iyatga  ega.  Sizning 

c'tiboringizga  ijtimoiy  xodim  tom onidan  foydalanilishi  mumkin 

boMgan  bir necha turdagi  maslahat m alakalari ham da vaziyatlar aks 

ctgan ro‘yxat havola etilmoqda:

•  o ‘z  sohasi  bo‘yicha  siljish  y o ‘nalishini  o ‘zgartirmoqchi 

boMgan insonlarga yordam;

• qaror qabul qilish davomida yordam ko‘rsatish;

•  katta  ahamiyatga  ega  boMgan  qarorlam i  mustaqil  tarzda  hal 

etish imkoniyatini yaratish;

• qarindoshlarini yo‘qotgan kishiiarni qoMlab-quvvatlash;

• bola va o ‘smirlar bilan ishlash;

• oilaviy muammolami hal etish;

•  psixiatriya  sohasiga  oid  m uam m olam i  m uhokama  qilish  va 

boshqa soha mutaxassislariga m aslahatga yoMlash;

• hamkasblarga yordam  ko‘rsatish;

• talabalarni ijtimoiy xodim kasbiga o ‘qitish.

Shuni  ham  aytib  oMish  joizki,  «m aslahat»  tushunchasi  turli 

insonlar  uchun  turlicha  talqinga  ega  boMishi  mumkin.  Umuman 

keng  m a’noda  olganda  maslahat  tushunchasi  ostida  maslahatlar 

berish,  yordam   ko‘rsatish,  rahbarlikni  am alga  oshirish  va  boshqalar 

tushuniladi.


Download 10,86 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   74




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish