Q o d IL o V, Q. O d IL o V umumiy elektrotexnika va elektronika asoslari


  0 ‘zgaruvchan  tok  generatorlari



Download 4,1 Mb.
Pdf ko'rish
bet41/95
Sana02.01.2022
Hajmi4,1 Mb.
#310348
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   95
Bog'liq
Umumiy elektrotexnika va elektronika asoslari (Q.Odilov)

7.2.  0 ‘zgaruvchan  tok  generatorlari
O 'zgaruvchan  tok  generatori  induksiya  hodisasini  am alda 
qo'llashga asoslangan.  0 ‘zgaruvchan  tok generatorining  ishlash 
prinsipi  o 'zg arm as  tok  g en erato rin in g   ishlash  prinsipi  bilan 
b ir  xil.
0 ‘zgaruvchan tok generatorining konstruksiyasi o ‘zgarmas tok 
generatorining  konstruksiyasidan  kollektor  bilan  farqi  shundaki, 
o ‘zgaruvchan  tok generatorlarida  kollektor yo‘q.
Rotorning  o'ramidagi  o'zgarm as  tok  hosil  qilgan  o ‘zgarmas 
magnit oqimi  po‘lat  rotorning  qutblari  rotor bilan stator orasidagi 
b o ‘shliqni  va  stato m in g   g ‘altagini  kesib  o ‘tad i.  Agar  ro to r 
aylanayotgan  bo ‘lsa,  u  holda  aylanadigan  magnit  maydoni  hosil 
bo'ladi.  Statordagi  faza o'ram larining simlarini kesib  o'tib,  ularda 
elektr yurituvchi  kuch  hosil  qiladi.  Bu  o ‘ramlardagi  o ‘zgaruvchan 
tokning  chastotasini  50  gers  etib  qabul  qilingan.
0 ‘zgaruchan  tok generatorining chastotasi  rotor aylanishining 
tezligiga  bog'liq,  shuning  uchun  rotorning  aylanish  tezligi  aniq 
boMishi  kerak.  Agarda generator  p  qutblarga  ega b o ‘lsa,  rotor esa 
minutiga n  marta aylansa,  u holda o ‘zgaruvchan  tokning chastotasi 
quyidagi formula bo'yicha aniqlanadi:
60
www.ziyouz.com kutubxonasi


/  
n 
! ' " w
Generator rotorining bir minutidaga aylanishi quyidagi formula 
bo'yicha topiladi:
60  /  
n
  = ------- .
P
Bu  formuladan  m a'lum ki,  generatorda  o'zgaruvchan tokning 
chastotasi  rotorning  aylanish  tezligi  o ‘zgarishi  bilan  o'zgaradi.
Rotor  qanday  chastota  bilan  aylansa,  magnit  maydonining 
yig‘indisi  ham  shunday  chastota  bilan  aylanadi.  Shuning  uchun 
ham bunday mashina sinxron generatori deb ataladi.  7.2.1-rasmda 
sinxron  generatorining  tuzilish  sxemasi  ko'rsatilgan:
7.2.1-rasm.
  Sinxron  generatorining  luzilish  sxemasi: 
/— stator; 
2—
 rotor.
61
www.ziyouz.com kutubxonasi


Sinxron  generatorlar  turbo-gidro  va  dize!  generatorlarga 
bo'linadi.
T urb o g en erato rlar  bug‘  yoki  gaz  tu rb in alari  bilan  birga 
tayyorlanib,  qutblari  bo'linm aydi.  U lam ing  o'qlari  gorizontal 
holatda joylashgan.  Elektrostansiyalarda o'matiladigan generatordagi 
rotorlar  o ‘q!arining  diametrlari  mexanik  qattiqlikni  hisobga  olib, 
1 — 1,5  m bo'ladi.  Rotorning uzunligi  o ‘q  egilishini  hisobga  olgan 
holda  7,5—8,5  metrni  tashkil  etadi.  Turbogeneratorlam i  suv  va 
vodorod bilan sovitish hisobiga 800—1200 MVt quwatga ega bo‘lgan 
generatorlar  ishlab  chiqilgan.
1  MVt  =   1000  kVt  =   1000000  Vatt.
G idrogeneratorlar  suv  kuchi  bilan  aylantiriladi.  Ularning  bir 
m in u td a  aylanish  ch asto tasi  50—500  a y l/m in .  boT adi.  Bu 
generatorning  qutblarini  ko‘p  qutbli  qilib  ishlab  chiqariladi  va 
quw atlari  500  MVt  gacha,  rotorning  diam etri  15  metr,  uzunligi 
esa  2  metr  boTadi.  Kuchli  gidrogeneratorlarning  o'qlari  vertikal 
holatda  ishlab chiqariladi.

Download 4,1 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   95




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish