Mexanizatsiyalash m u h a n d isl a r iin st it u t I

Bioetika — amaliy etikaning nazariy asosi. 
Texnik va texnologik 
jihatdan  rivojlangan  zamonda  ilm-fan  rivoji  jamiyatning  barcha 
sohalariga  ta’sir  etib  qolmasdan  iloj  yo‘q.  Taraqqiyot  biokimyo, 
biofizika,  bioetika  kabi  yangi  fanlarni  yuzaga  keltirdi.  «Hozir­
gi  zamon  fanida  bioetika  tirik  mavjudotlar  shu  bilan  birga,  in- 
songa  ham  bo‘lgan  munosabatlarning  axloqiy  regulyativi  deb 
qaraladi.  Bioetikani  maqsadlaridan  biri  shaxsni  turli  holatlarga 
solish  imkoniyatlarini yaratuvchi,  inson  xatti-harakati  ruhiyatini 
o‘zgartirish  mumkin  bo‘lgan,  uning  ustidan  o‘tkazilayotgan  xil- 
ma-xil tadqiqotlarni cheklash mezonlarini ishlab  chiqadi»1.
«Bioetika»  atamasini  amerikalik  mashhur  onkolog  shifo- 
kor,  olim  va  insonparvar  Van  Ranseler  Potter  (1911—2001)  il- 
miy  muomalaga kiritdi.  «Bioetika»  atamasini  Potter  «Bioetika  — 
kelajakka  ko‘prik»  deb  atalgan  mumtoz  kitobida  birinchi  m arta 
qollagan.  Potterning  asosiy  g‘oyasi  yer  yuzida  hayotni  saqlab 
qolish  muammolarini  hal  qilish  uchun  gumanitar  fanlar  va  bi- 
ologiya  fanining  sa’y-harakatlarini  birlashtirishni  nazarda  tuta- 
di.  Potterning  fikriga  ko‘ra,  bioetika  insoniyatning  yashab  qo- 
lishini ta’minlash va butun kishilik jamiyatining sog‘liqni saqlash 
uchun tibbiyot etikasi bilan atrof-muhit etikasi  (ekoetika)ni jahon 
miqyosida birlashtiruvchi ko'prik bo‘lishi lozim.
«Bioetika»  tushunchasi insonning butun tiriklikka munosaba- 
tini ko‘rib chiqadigan masalalar sohasini nazarda tutadi. Biologiya 
va tibbiyot sohasidagi bilimlarning taraqqiyoti,  tibbiyot yangi im- 
koniyatlarining  rivojlanishi  an’anaviy  etika  ilgari  duch  kelmagan 
muammolarni  keltirib  chiqardi.  Amalda  bioetika  amaliy  etikaga 
aylandi va asosiy e’tiborni amaliy tibbiyotning axloqiy muammo- 
lariga qaratdi.