Mexanizatsiyalash m u h a n d isl a r iin st it u t I

Vijdon. 
Insonga  xos  yuksak  m a’naviy  fazilat,  kishining  o‘z 
xatti-harakati,  qilmishi,  yurish-turishi  uchun  odamlar,  ja- 
m oatchilik  oldidagi  m as’uliyat  hissini  anglatuvchi  tuyg‘u  vij- 
donli inson har bir qilgan ishi,  odam lar bilan  bolgan muloqoti, 
faoliyati va fikrlarini sarhisob qiladi.  Nohaqlikka,  adolatsizlikka
279

---

murosasizlik  bilan  qarshilik  ko‘rsatadi.  Vaholanki,  vijdonsiz 
odam ning  adolatparvar,  sadoqatli,  or-nomusli  inson  bolishi 
amrimahol.  Vijdon  eng  avvalo,  o‘zgalarga  nisbatan  burch  va 
m as’uliyatni teran his  etishni taqozo  etadi.  0 ‘zbekistonning  Bi­
rinchi  Prezidenti  ta ’kidlaganidek,  «Vijdoni  uyg‘oq  odam  yon- 
atrofida  bolayotgan  voqealarga,  yordam  va  ko‘makka  muhtoj 
insonlarning  muammolariga,  adolatning  toptalishiga  befarq 
qaray  olmaydi.  Ayniqsa,  el-yurt  manfaatiga  zarar  yetkazadigan 
yovuz  xatti-harakatlarga  hech  qachon  chetdan jim   qarab  turol- 
maydi,  o‘z  yurti  va  xalqida  nisbatan  xiyonat  va  sotqinlikni  aslo 
qabul  qilolmaydi.  Bunday  holatlarni  ko‘rganda  vijdoni  qiynala- 
di,  doimo  yonib-kuyib  yashaydi,  qanday  qilib  bo‘lmasin,  ularni 
bartaraf etishga intiladi,  kerak b o lsa, bu y o ld a hatto jonini ham  
fido  qiladi.
Burch. 
Burch,  mohiyatan,  jamiyat,  davlat  va  shaxslarga  nis­
batan muayyan individdagi  munosabat,  ular  oldidagi  majburiyat. 
U,  yuqorida  aytganimizdek,  vijdon,  e’tiqod,  mas’uliyat  kabi  tu ­
shunchalar  bilan  mustahkam  bog‘liq.  Umuman,  hayotda  inson­
ning har bir xatti-harakati zamirida burch tushunchasi  - burchga 
sadoqat yoki xiyonat yotadi.
Burchning  insonlik  burchi,  musulmonlik  burchi,  nasroniylik 
burchi,  fuqarolik  burchi,  otalik  burchi,  onalik  burchi,  farzand- 
lik  burchi  singari  keng  qamrovli,  barcha  davrlar  uchun  umumiy 
bo‘lgan  tushunchalari  ham,  jurnalistlik  burchi,  shifokorlik  bur­
chi,  olimlik  burchi  kabi  kasbiy  odob  doirasidagi  tushunchalari 
ham mavjud.