Shopengauerning mashhur «Turmush hikmatlari» to‘plami ham ana shu kitobga
kiritilgan.
Artur Shopengauer 1860 yilda vafot etdi. O’lim to‘shagida yotgan faylasufdan do‘stlari
qaerga dafn etish to‘g‘risida so‘raganlarida, u: «Menga baribir. Ular meni izlab
topishadi», deb javob bergan ekan.
* * *
Falsafa menga hech nima bermadi, biroq u juda ko‘p narsalarni saqlab qola oldi.
* * *
Falsafaning boshlanishi hayronlikdan emas, balki hayrat va qayg‘udandir.
Haqiqat manzaralari 96 mumtoz faylasuf
www.ziyouz.com
кутубхонаси
213
* * *
Agar tafakkur yo‘q qilinsa yoki barcha boshchanoqlardagi miya olib tashlansa, butun olam barham
topadi. Buni hazil deb qabul qilmasligingizni iltimos qilaman. Men jiddiy gapirayapman. Chunki olam
faqatgina bizning (barcha jonivorlarning) tasavvurimiz sifatida mavjuddir, xolos. Bu tasavvurlardan
tashqari olam yo‘q.
* * *
E’tiqod va bilim – tarozining ikki pallasi: biri qancha baland bo‘lsa, ikkinchisi shuncha pastdir.
* * *
Falsafaning shu topgacha muvaffaqiyatsizlikka uchrab kelayotganining sababi shundaki, uni san’at
yo‘lidan emas, ilm yo‘lidan izlaydilar. Faylasuf falsafa ilm emas, san’at ekanligini hech qachon
unutmasligi kerak.
* * *
Mukammal davlatga asos solish uchun eng avvalo shunday mavjudotlarni yaratish kerakki, toki
ular hamma yerda va har doim o‘z manfaatlarini jamiyat farovonligi yo‘lida qurbon qilishga qodir
bo‘lsinlar.
* * *
Men va mening vaqtim: bir-biriga sira to‘g‘ri kelmaydi.
* * *
Har bir cheklash baxtga yo‘llaydi. Ya’ni, bizning nigohlarimiz, harakatlarimiz va shubha-
gumonlarimiz doirasi qanchalik tor bo‘lsa, shunchalik baxtiyormiz. Ular qanchalar keng bo‘lsa, biz
shunchalar ko‘p azoblanamiz va xavotirga tushamiz. Chunki ular bilan birga bizning tashvishlarimiz,
istaklarimiz hamda xavotirlarimiz ham o‘sib, ko‘payib boradi.
* * *
Agar kimningdir to‘g‘ri so‘zlayotganiga shubha qilsang, o‘zingni unga ishonayotgandek tut: shunda
u yolg‘onni yanada bo‘rttirib, sirni ochib qo‘yadi. Bordi-yu, uning so‘zlarida yashirishga urinayotgan
haqiqat ohangini payqab qolsang, o‘zingni unga ishonmayotgandek ko‘rsat: shunda u haqiqatning
qolgan qismini ham aytib beradi.
* * *
Har bir odam o‘zga bir odam uchun bir ko‘zgudirki, u orqali barcha kamchiliklarni yaqqol ko‘rish
mumkin. Biroq ayrim odamlar boshqa bir it deb ko‘zgudagi aksiga qarab hurayotgan ko‘ppak kabi
harakat qiladilar.
* * *
Biror kimsaga tirikligida haykal qo‘yish – kelgusi avlodlar uni unutmasligiga umid yo‘qligini e’lon
qilish bilan teng.
* * *
Uylanish huquqlarning yarmini kamaytirish, majburiyatlarni esa ikki baravar oshirish demakdir.
* * *
Insonning haqiqiy fe’l-atvori mayda-chuydalarda: ular inson o‘zini nazorat qilishdan to‘xtaganda
yuzaga chiqadi.
Haqiqat manzaralari 96 mumtoz faylasuf
www.ziyouz.com
кутубхонаси
214
* * *
Mutolaa kallang o‘rniga boshqaning kallasi bilan o‘ylamoq demakdir.
* * *
Ma’lumki, ko‘pchilik bo‘lib kulfatlarga dosh berish osonroq. Aftidan, odamlar bekorchilikni ham
kulfatlar qatoriga kiritishadi. Va birgalikda bekorchilik qilish maqsadida majlislar uyushtirishadi.
* * *
Umr qisqa. Haqiqat esa uzoq yashaydi. Keling, haqiqatni so‘zlaylik!
* * *
Agar chindan ham kimdir biz uchun juda qadrli bo‘lsa, buni uning o‘ziga aytishni jinoyatga qo‘l
urish bilan barobar deb bilmoq kerak. Bu uncha yoqimli bo‘lmasa-da, to‘g‘ri maslahat. Chunki ortiqcha
erkalash odamlar uyoqda tursin, hatto itlarni ham buzadi.
* * *
Yolg‘iz qolish bizni doimo odamlar ko‘z o‘ngida yashash zaruriyatidan va shuning barobarida
ularning fikri bilan hisoblashishdan forig‘ etadi.
* * *
Yolg‘izlikni sevmaydigan odam – erkinlikni sevmaydi. Chunki faqat yolg‘izlikdagina erkin bo‘lish
mumkin.
* * *
Shunday avlodlar keladiki, ular mening har bir satrimni quvonch bilan qo‘llab-quvvatlaydilar.
Haqiqat manzaralari 96 mumtoz faylasuf
Do'stlaringiz bilan baham: |