1- mavzu: Iqtisodiy geografiya fanining

bozor  iqtisodiyoti
  omilini  ham 
unutmaslik  kerak.  Sodda  qilib  aytganda,  bozor  iqtisodiyoti-bu  ishlab 
chiqarish  erkinligi,  raqobat  va  ochiq  iqtisodiyot  yurgizishdir.  Bunday 
sharoitda  ko„p  ukladli  iqtisodiyot,  mulkchilikning  turli  shakllari  va 
raqobat,  qulay  investitsiya  makonini  vujudga  keltirish,  monopoliyaga 
qarshi  kurash  muhim  ahamiyat  kasb  etadi.  Shu  bois  bozor  iqtisodiyoti 
omilini    ishlab  chiqarish  tarmoqlarini  hududiy  tashkil  etishga  nisbatan 
tahlil  etar  ekanmiz,  unda  bu  boradagi  ilgarigi  an‟anaviy  fikr  yuritishlar 
tamomila  o„zgarib  ketishi  kerak.  Chunki,  bu  sharoitda  narsani  shu 
jumladan  nimaga  ixtisoslashuvni  va  qayerda  joylashtirishni  pirovard 

---

 
25 
natijada bozor, raqobat, talab belgilaydi, davlat esa o„zining mintaqaviy 
siyosati orqali bu jarayonni boshqarib, tartibga solib turadi. 
Hozirgi  vaqtda  qulay  investitsiya  makonini  yaratish  ham  katta 
mazmun kasb etadi. Infrastruktura va boshqa sharoitlarning  mavjudligi, 
huquqiy  va  tashkiliy  masalalarning  hal  etiganligi,  kafolatlanganligi 
xorijiy  sarmoyadorlarning  kirib  kelishiga  qulaylik  yaratadi.  Ko„pincha 
investorlar  huquqiy  jihatdan  kafolatlangan,  ijtimoiy-siyosiy  barqarorlik, 
arzon  ishchi  kuchi  bo„lgan  hududlarni  qidiradilar.  Qurilgan  qo„shma 
korxonalar  esa  mintaqa  va  milliy  iqtisodiyotni  rivojlantirishga,  uning 
tarmoqlar va hududiy tarkibiga sezilarli o„zgarishlar kiritiladi. 
Bozor iqtisodiyoti sharoitida ishlab chiqarishni joylashtirish o„ziga 
xos xususiyatlarga ega. Bu borada tadbirkor albatta foydani, qo„shimcha 
daromadni  ko„zlaydi,  davlat  esa  ish  o„rinlarini  ko„paytirish,  mehnat 
resurslarini  band  qilish,  ijtimoiy  va  ekologik  muammolarni  hal  qilish, 
hududlar  rivojlanish  darajasidagi  farqlarni  kamaytirishga  intiladi. 
Demak,  bunday  vaziyatda  har  iki  yo„nalishni  muvofiqlashtirgan  holda 
masalani yechish talab etiladi.