Умуртқалилар зоологияси фанининг предмети, ўрганаѐтган объекти ва вазифалари

Кабаргалар (Moschidae) оиласи буғучаларга анча яқин туради ва 
битта кабарга (Moschus moschiferus) деган тури бор, Олтой Саян, шарқий 
Сибир ва Узоқ Шарқда тарқалган. Узунлиги 90 см, баландлиги 65 см, 
массаси 10-17 кг келади. Орқа оѐқлари олдинги оѐқларига нисбатан анча 
узун, шохи йўқ, эркакларининг устки жағида оғзидан чиқиб турувчи кескич 
тишлари бор. 
Буғулар (Cervidae) нинг эркакларида бутоқланиб кетган шох бўлиши 
характерлидир (шимол буғусининг иккала жинсида ҳам шох бўлади). Бу 
шохлар қинсиз чин тери ҳисобидан ривожланади ва суякдан ташкил топган, 
ҳар йили бу шохлар тушиб янгидан ўсиб чиқади. Бу оилага вакил қилиб 
ҳақиқий буғи ѐки элик (Capreolus capreolus), лос (Alces alces), тундрада кенг 
тарқалган шимол буғуси (Rangifer tarandus)ларни олиш мумкин ва буларни 
ҳаммаси териси ва гўшти учун авланади. МДҲнинг марказий ва жанубий 
тоғли ўрмонларида асл буғу (Cervus elaphus) яшайди, хонакилаштирилмоқда 
ва буни шохидан пантокрин препарати олинади. 
Жирафалар (Giratffidae) Африкада тарқалган, териси бахмалдек 
калта жун билан қопланган ҳамда бошида тери билан қопланган ва 
алмашинмайдиган иккита калта суяк шохчаси бор. бўйни жуда узун, олдинги 
оѐқлари орқа оѐқларидан анча узун бўлиб, баландлиги 6 м га етади. Жирафа 
(Giraffa cameleopardalis) ва тропик ўрмонда яшайдиган окапи (Ocapia 
jonstoni) деган турлари бор. 
Ковуш шохлилар (Bovidae) оиласининг 100 га яқин турлари бор. 
уларнинг шохи суяк ўсимтага ўрнашган шох қилофдан иборат ва тушмайди. 
Буларга Африкада кенг тарқалган ҳар хил кийиклар, эчки ва қўйлар ҳамда 
ҳўкизлар киради. МДҲ да кийиклардан энг машҳури кавказ сернаси 
(Rupicapra rupicapra), Ўрта Осиѐда Жайрон (Gazella subgutturosa), Волга 
атрофи ва Қозоғистон даштларида сайга (Saiga tatarica), Ўрта Осиѐ қўйи
(Ovisammoni) Сибир ва камчаткада тарқалган қор қўйи (Ovis nivicola), Кавказ 
тури (Capra caucasica), ѐввойи така (Capra sibirica), зубр (Bos banasus) лар
яшайди. Кўп сонли йирик шохли хонаки қорамол зотларининг аждоди 
қадимги ҳўкиз ѐки тур (Bos primigenius) ХV11 асрда қирилиб кетган.