Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис

Таянч сўз ва иборалар: транспорт хизматлари, йўловчилар 
хавфсизлиги, ички авиаташув, халқаро авиаташув, круиз, отлиқ 
туристик маршрут. 
Мустақил назорат қилиш учун топшириқ ва саволлар: 
1. Туристларга транспортда хизмат кўрсатишнинг мазмуни 
нимадан иборат? 
2. Туризм сохасида транспорт таъминоти тизими нимадан иборат? 
3. Транспортда ташиш хизматларининг хили ва тури бўйича 
таснифланиши қандай амалга оширилади? 
4. Халқаро учишларнинг ҳуқуқий ҳужжатларига нималар киради? 
5. Ҳавода йўловчи ёки юк ташиш тўғрисидаги шартноманинг 
моҳияти нимада? 
6. Денгиз транспортида йўловчи ва юк ташишнинг қандай ҳуқуқий 
асослари мавжуд? 
7. Ҳайвонлар билан турларни қандай ташкил этиш мумкин? 

---

89 
VIII.Мавзу. Туристик маршрутларни ишлаб чиқиш
1
 
Режа: 
8.1.Маршрутлар, йўллар, сўқмоқлар ва туризм маршрути 
ҳақида тушунча. 
8.2.Туристик маршрутнинг келиб чиқиши. 
8.3.Турларнинг хиллари ва туристик маршрутлар. 
8.4.Туристик маршрутларда хизмат кўрсатиш. 
8.1.Маршрутлар, йўллар, сўқмоқлар ва туризм маршрути 
ҳақида тушунча. 
Инсон кўриб, эшитиб юрган ҳар қандай мўжизавий, қизиқарли 
иншоотлар, табиатнинг сўлим гўшалари, қадимдан сақланиб 
келаётган обидалар, дарёлар, шаршаралар, ҳайвонат ёки турли – 
туман ўсимликлар ўсадиган жойлар, томоша боғларининг 
ҳаммасига маълум бир йўлдан борилади. Бу йўл туризмда 
«маршрут» дейилади. 
Ўзбекистонда туризм соҳасини ривожлантириш давлат 
миқёсида, раҳбарлигида 
олиб 
борилаётган 
барча 
чора-
тадбирларининг биринчи навбатда амалга оширилиши зарур 
бўлгани – туристик маршрутлар ишлаб чиқишдир. 
Туристик ресурс, объект - (қўриқхона, тарихий, маданий 
обида, археология ва ҳоказолар)га турист ҳар тарафлама 
ўнғайликда борадиган ва мазмунли дам олиш, қониқиш олгандан 
кейин, аста – секинлик билан туристлар оқимини ўзига жалб қила 
бошлайди. 
Республикамиздаги барча туристик ресурсга – объектга-
манзилу-маконга-масканга йўл бор. Бу йўллар асфалтьли, тошли, 
маҳаллий тупроқ йўллари, сўқмоқлар ва ҳакозо кўринишлардадир. 
Бу ҳолат инкор қилинмайди. 
Лекин, бу йўлларни туристик маршрутга айлантирилгандан 
кейингина туристик ресурсда туристлар сони кўпайиши мумкин. 
Туристик ресурсга ҳозирги йўллар билан ҳам туристлар олиб 
борилади. Лекин бу йўлда туристнинг эркин ҳаракатланиши, у 
ҳохлаган вақтда тўхташи, қизиқиб қолган йўлбўйи «объектлар»га 
1
Мазкур мавзу Р.Ҳайитбоев, А.Саттаровнинг «Туризм маршрутларини ишлаб чиқиш 
технологияси» (СамИСИ-2009) номли маърузалар матнидан фойдаланилган ҳолда 
тайёрланди..

---

90 
экскурсияга чиқишни талаб қилиши, ёки чой ичиб дам олишни 
ҳохлаши мумкин. 
Туристик 
маршрут 
қайд 
қилинган, кутилмаган 
«таклфилар»нинг бажарилиши ёки «хизматлар» мажмуаси аъло 
даражада кафолатланиши учун ҳам туристик маршрутлар 
дейилади. Туристларнинг барча эҳтиёжларини, талабларни 
бажаришда фойдаланадиган йўллар туристик маршрутлар ёки 
турстик йўллар дейилади.