Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис

Ташиш вазифасига қараб, умумий фойдаланиладиган ав-
тобуслар, туристик-экскурсия автобуслари ва махсус автобуслар 
(мактаб автобуслари; вахта автобуслари; ходимларни шаҳар 
йўловчи транспорти умумий йўналишларидан узоқда жойлашган 
ишлаб чиқариш объектларига элтиш учун мўлжалланган 
автобуслар ва ш.к.) фарқланади. Мазкур автобусларнинг сиғими, 
шинамлик даражаси, салонларининг ички тузилиши, ташқи 
кўриниши ҳар хил бўлади.
Ўринлар сонига кўра, жуда кичкина сиғимли автобуслар (8-15 
ўринли микроавтобуслар – УАЗ, РАФ, «Газель» ва ш.к.); кичик 
сиғимли (21 — 26 ўринли) автобуслар; ўртача сиғимли (33 — 34 
ўринли) автобуслар; катта сиғимли (41 — 45 кишига 

---

85 
мўлжалланган) автобуслар ҳамда ўта катта сиғимли (54 — 56 тадан 
80 тагача ўринли) автобуслар фарқланади.
Кичик 
сиғимли 
автобусларга “Отойўл” фирмасининг 
автобуслари, Россияда ишлаб чиқариладиган КАВЗ ва ПАЗ 
русумли автобуслар киради.
Қаватларига сонига қараб, бир, бир ярим ва икки қаватли 
автобуслар фарқланади. Аксарият туристик фирмалар бир ярим 
қаватли автобуслар билан ишлашни маъқул кўради, чунки 
йўловчилар салони полдан ҳайдовчининг кабинасига нисбатан 
юқорида жойлашганлиги туфайли ойнадан атроф яхши кўринади. 
Икки қаватли автобусларнинг пастки қаватларидан қисқа 
экскурсияларда транспорт воситасининг сиғимини ошириш 
мақсадида йўловчилар салони сифатида ёки кичкина стол-стуллар 
билан жиҳозланган буфет тарзида фойдаланилиши мумкин.
Туристларни 
ташийдиган 
автобусларнинг қулай 
ва 
шинамлигига бутун дунёда катта талаблар қўйилади. Халқаро 
йўналишда қатнайдиган автобусларда кондиционер, аудио- ва 
видеосистемалар, ошхона, гардероб, биотуалет бўлиши лозим. 
Аксарият 
автобусларнинг 
салонлари 
индивидуал 
ёритиш 
лампочкалари, оёқ қўйиш учун махсус жойлар, креслолар 
суянчиғида йиғиладиган столчалар билан жиҳозланади. Креслолар 
қулай ва юмшоқ, орқага ташланадиган, қиялиги ростланадиган 
бўлиши лозим.
Автомобиль 
транспорт 
халқаро 
уюшмаси 
ҳузуридаги 
Классификацион комиссия томонидан турли тоифадаги туристик 
автобусларга қўйиладиган муайян талаблар ишлаб чиқилган. 
Автобус тоифаси унинг класси билан белгиланади ва 1 тадан 5 
тагача юлдуз билан ифодаланади. «1 юлдузли» автобуслар 
тоифасига шаҳар билан таништириш экскурсиялари ҳамда 
маҳаллий экскурсиялар ўтказиш учун мўлжалланган халқаро 
классга мансуб автобуслар киради.