Ozbekiston respublikasi oliy va


I   bob UMUMTA’U M   M АКТAB LARI DA MATEMATIKA



Download 7,34 Mb.
Pdf ko'rish
bet2/281
Sana01.01.2022
Hajmi7,34 Mb.
#293351
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   281
Bog'liq
fayl 130 20210324

I   bob
UMUMTA’U M   M АКТAB LARI DA MATEMATIKA
 
0 ‘QITISH MASALALARI
l- § .  Matematika  o ‘qitish  metodikasi  predmeti
M atem atika  so‘zi  qadimgi  grekcha  — 
mathema
  so‘zidan  olingan 
bo‘lib,  uning  m a’nosi  «fanlarni bilish»  demakdir.  M atem atika  fanining 
o'rganadigan narsasi (obyekti) materiyadagi mavjud narsalarning fazoviy 
formalari  va  ular  orasidagi  miqdoriy  munosabatlardan  iborat.  Hozirgi 
davrda  m atem atika  fani  shartli  ravishda  ikkiga  ajraladi:
1
)  elem entar  matematika, 
2
)  oliy  matematika.
Elem entar  matematika  ham   mustaqil  mazmunga  ega  b o ‘lgan  fan 
b o ‘lib,  u   oliy  matematikaning  turli  tarm oqlaridan,  ya’ni  nazariy  arif- 
metikadan,  sonlar nazariyasidan,  oliy algebradan,  m atem atik analizdan 
va  geometriyaning  mantiqiy  kursidan  olingan  elem entar  m a’lum otlar 
asosiga  qurilgandir.
Oliy  m atem atika  fani  esa  real  olamning  fazoviy  formalari  va  ular 
orasidagi  miqdoriy  munosabatlarni  to ‘la  ham da  chuqur  aks  ettiruvchi 
m atem atik  qonuniyatlam i  topish  bilan  shug‘ullanadi.
Elem entar  matematika  fani  maktab  m atem atika  kursining  asosini 
tashkil  qiladi.  M aktab  m atematika  kursininng  maqsadi  o ‘quvchilarga 
ularning  psixologik  xususiyatlarini  hisobga  olgan  holda  m atem atik 
bilim lar  sistem asini  m a ’lum   usul  (m etodika)  orqali  o ‘quvchilarga 
yetkaziladi.  (M etodika  so‘zi grekcha  so‘z  b o ‘lib,  «уо‘1»  degan  m a’noni 
anglatadi.)  M atematika  metodikasi  pedagogika  va  didaktika  fanining 
asosiy bo'lim laridan biri bo‘lib, jamiyatimiz taraqqiyoti darajasida ta ’lim 
maqsadlariga mos keluvchi matematikani o ‘qitish,  o'rganish qonuniyat- 
larini o'rganadigan mustaqil fandir.
M atematika metodikasi ta ’lim jarayoni bilan bog‘liq b o ‘lgan quyidagi 
uch  savolga  javob  beradi:
1.  N im a uchun  matematikani  o'rganish kerak?
2.  M atem atikadan  nimalarni o ‘rganish kerak?
3-t  M atem atikani  qanday o ‘rganish kerak?
,  Matematika metodikasi haqidagi tushuncha birinchi bo‘lib,  shveytsa- 
riyalik  pedagog-matematik  G. Pestalotsining  1803-yildayozgan «Sonni 
ko‘rgazmali  o ‘rganish»  asarida  bayon  qilingan.  XVII  asming  birinchi
5


yarm idan  boshlab  m atem atika  o ‘qitish  metodikasiga  doir  masalalar 
bilan  rus olimlaridan akademik  S.E.  Gurev (1760—1813), XVIII asrning 
birinchi  va  ikkinchi  yarmidan  esa  N .I.  Lobachevskiy  (1792—1856),
I.N.  Ulyanov (1831-1886).  L.N. Tolstoy (1828—1910) va atoqli metodist- 
m atem atik  S.I.Shoxor-Trotskiy  (1853—1923),  A.N.  Ostrogradskiy  va 
boshqalar  shug‘ullandilar  va  ular  m atem atika  faniga  ilmiy  nuqtayi 
nazardan  qarab,  uning  progressiv  asoslarini  ishlab  chiqdilar.  Masalan, 
A.N.  Ostrogradskiy  «Ong  kuzatishdan  keyin  paydo  bo‘ladi,  ong  real, 
mavjud  olamga  asoslangan»  deb  yozgan  edi.
G eometriya  rnctodikasidan  materiallar  (М атериалы  по  методике 
геометрии,  1884-yil, 
8
-bet.).
Keyinchalik  matematika  o'qitish  metodikasining  turli  yo‘nalishlari 
bilan N.A.  Izvolskiy,  V.M.  Bradis,  S.E.  Lyapin,  I.K. Andronov, N.A.  Gla­
goleva,  I.Ya.Dempinan,  A.N.  Barsukov,  S.I.  Novoselov, A.Ya.  Xinchin, 
N .F.  Chetveruxin,  A.N.  Kolmogorov,  A.I.  Markushevich,  A.I.  Fetisov 
va  boshqalar  shug'ullandilar. 
^
1970-yildan  boshlab  maktab  matematika  kursining  m azmuni yangi 
dastur  asosida  o'zgartirildi,  natijada  uni  o ‘qitish  metodikasi  ham  ish­
lab  chiqildi.  Hozirgi  dastur  asosida  o ‘qitilayotgan  maktab  matematika 
fanining  metodikasi  bilan  professorlardan V.M.  Kolyagin,  R.S.  C her­
kasov,  P.M .  Erdniyev,  J.  Ikramov,  N.  G ‘aybullayev,  T.  T o‘laganov, 
A.  A bduqodirov  va  boshqa  m etodist  olim lar  shug'ullanganlar  va 
sh u g 'u llanm o qdalar.  M atem atika  o 'q itish   m etodikasi  pedagogika 
universitetlarining  III—IV  kurslarida o ‘tiladi.  U  o ‘zining tuzilishi xusu- 
siyatiga  ko‘ra  shartli  ravishda  uchga  bo‘linadi.

Download 7,34 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   281




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish