U Ilon eltuvchi
180 km/s va 205 km/s
1
k
,677
ww Voznichego
117 km/s va 122 km/s
2
k
,525
U Sefey
120 km/s va 200 km/s
2
k
,493
132
14. Persey va Oqqush o‘zgaruvchan yulduzlaridan birinchisining vizual
ravshanligi 2
m
,2 dan 3
m
, 5 gacha, ikkinchisiniki 3
m
,3 dan 14
m
,2 gacha chegarada
o‘zgarsa, bularning vizual ravshanligi necha marta o‘zgaradi?
15. O‘zgaruvchan yulduzlar α-Orionning vizual ravshanligi 0
m
,4 dan 1
m
,3 gacha,
unga mos bolometrik tuzatma esa -3
m
,1 dan -3
m
,4 gacha o‘zgarsa, o‘zgaruvchan α
Chayon (α Aqrab) yulduzining vizual ravshanligi 0
m
,9 dan 0
m
,8 gacha unga mos
bolometrik tuzatmasi -2
m
,8 dan -3
m
,0 gacha oraliqda o‘zgarsa, bu yulduzlarning
vizual va bolometrik yorqinliklari necha marta o‘zgaradi?
16. O‘zgaruvchan α Orion yulduzining parallaksi 0", 005 va burchak radiusi
0",034 (ravshanlik maksimumida) dan 0",047 (ravshanlik minimumida)gacha
o‘zgarsa, o‘zgaruvchan α Chayon yulduzining (α Aqrab)-parallaksi 0",019 ,
burchak radiusi 0",028 dan 0",040 gacha o‘zgarsa, bu yulduzlarning chiziqli
radiuslari qanday chegarada va necha marta o‘zgaradi?
17. 15 va 16 masalalarning berilishlari bo‘yicha Betelgeyze va Antaras
yulduzlarining ravshanligi minimumida birinchi yulduz temperaturasi 3200 K,
ikkinchisiniki – 3300 K bo‘lsa, ularning ravshanliklarining maksimumida
temperaturasini hisoblang.
18. O‘zgaruvchan yulduz - sefidlar: α - Kichik Ayiq, ξ - egizaklar, η - Burgut,
TU - Qalqon, UZ - Qalqon o‘zgaruvchanligi haqida berilgan quyidagi jadvaldagi
ma’lumotlarga ko‘ra Sariq va ko‘k nurlardagi yorqinlik necha marta va qanday
sutkalik gradient bilan o‘zgaradi?
Yulduz
Davr
Ko‘k nurlanishdagi
ravshanlik
Rangning asosiy
ko‘rsatkichi
maksimum
da
minimumda maksimumda
1\/.'inimu
da
α Kichik Ayiq 3
k
,97
2
m
, 50
2
m
, 66
+0
m
, 56
+0
m
,6;
ξ Egizaklar 10
k
,15
4,38
5,18
+0,70
+ 1,02
η Burgut
7
k
,18
4,08
5,36
+0,59
+ 1,04
TY Qalqon 11
k
,05
11,79
13,19
+ 1,47
+2,00
UZ Qalqon 14
k
,74
12,43
13,80
+ 1,63
+2,12
19. Oldingi masala berilishlariga ko‘ra ravshanlikning o‘zgarish amplitudasini
(Sariq va ko‘k nurlarda), yulduz ranglarining asosiy ko‘rsatkichlarini toping,
amplitudalarning o‘zgaruvchanlik davrlaridan bog‘liqlik grafiklarini yasang va
grafiklar bo‘yicha topilgan qonuniyatlardan xulosa chiqaring.
20. Ravshanligining minimumida S - Sefey yulduzining vizual yulduziy kattaligi
4
m
, 3 ga, R Uchburchak yulduziniki 12
m
, 6 ga teng. Agar ularning yorqinligi mos
133
ravishda 2,1 va 760 martaga oshsa, yorqinlik maksimumida bu yulduzlarning
ravshanligi qanday bo‘ladi?
21. Oqqush yulduz turkumidagi 1975 yil 29 avgustda topilgan Yangi yulduzning
ravshanligi chaqnagangacha 21
m
, yaqin edi, maksimumda esa 1
m
, 9 gacha
kattalashdi. Agar yangi yulduzlarning o‘rtacha absolyut yulduziy kattaligi
ravshanlikning maksimumida 8
m
atrofida bo‘lsa, bu yulduzning chaqnaguncha va
ravshanlik maksimumida yorqinligi qanday bo‘lgan va bu yulduz Quyoshdan
taxminan qanday masofada joylashgan?
22. Burgut yulduz turkumida 1918 yili topilgan Yangi yulduz spektridagi
emission vodorod chiziqlari H
β
(4861 Å) va H (4340 Å) lar binafsha rang oxiriga
tomon 39,8 Å va 35,6 Å ga, Oqqush yulduz turkumidagi 1975 yilgi Yangi
yulduzniki 40,5 Å va 36,2 Å ga siljigan. Bu yulduzlar tomonidan tashlangan
gazlarning qobiqlari qanday tezlikda kengaygan?
23. Katta Ayiq yulduz turkumidagi M 81 galaktikaning burchakli o‘lchamlari
35'x14' ga, Tozilar yulduz turkumidagi M 51 galaktikaniki 14'x10' ga teng. Bu
galaktikalarda turli vaqtlarda portlagan o‘ta yangi yulduzlarning eng katta
ravshanligi mos ravishda 12
m
,5 va 15
m
,1 ga teng. O‘ta yangi yulduzlarning
o‘rtacha absolyut yulduz kattaligini ravshanlik maksimumida 15
m
,0 ga yaqin deb
qabul qilib, bu galaktikalargacha masofalarni va ularning chiziqli o‘lchamlarini
toping.
Do'stlaringiz bilan baham: |