Вазирлиги ўзбекистон республикаси қишлоқ ва сув хўжалиги

Ерни шудгорламай деxқончилик қилишнинг асосий афзалликлари қуйидагилардан иборат: 
332

---

Биринчидан - тупроқ xосилдорлигини қайта тиклаш имконини беради. Яъни, ерни 
шудгорламай деxқончилик қилишнинг барча усуллари тупроқнинг биологик фаоллиги ошишига 
ёрдам кўрсатади. Йиғиштириб олинмаган ўсимлик қолдиқлари микроорганизмлар учун озуқ 
ҳисобланади, улар бу қолдиқларни чириндига айлантириб беради. Сомоннинг ҳар тоннаси 170-180 кг, 
айни чоқда бир тонна гўнг, бор-йўғи, 65-75 кг чиринди беради холос. Тупроқдаги органик моддалар 
таркибини кўпайтириш қишлоқ хўжалик экинлари xосилдорлиги ошишига сабаб бўлади. 
Иккинчидан – тупроқдаги намликни сақлаш мумкинлиги аниқланган. Ерни шудгорламай 
деxқончилик қилишнинг асосий усулларидан бири анғиз ва ўсимлик қолдиқларини сақлаш, ундан 
ҳам яхшироғи, тупроқ юзасида йиғиб олинмаган экин қолдиқларидан қоплама яратишдир. Қурғоқчил 
минтақаларда қоплама яратиш сувнинг тупроқ юзасидан буғланишини камайтиради, бинобарин, 
йиғилган намликни сақлайди ва бутун вегетация давомида ўсимликларга ўша намликдан тежаб 
фойдаланиш имконини беради, ерни суғориш эxтиёжини камайтиради – бу сув кам бўлган йилларда 
муҳим аҳамиятга эга.
Учинчидан – тузнинг мавсумий йиғилишини камайтириш – йиғиштириб олинмаган ўсимлик 
қолдиқлари буғланишни пасайтиради ва ўсимлик қопламаси бўлмаган жой билан солиштирганда 
мавсумий туз йиғилишини 1,6-4 марта камайтиради. Ўсимлик қолдиқлари ва шўрланишнинг 
камайиши ҳам ер шўрини ювиш учун ишлатиладиган сув сарфини камайтириш имконини беради.
Барча экинларни ҳам ерга ишлов бермасдан етиштириб бўлмайди. Тадқиқотларимиз кўрсатишича, 
ишлов бермасдан экишга буғдой, жавдар, тритикале, маккажўхори, соя, мош, кунжут ва бошқа 
экинлар жуда яроқлидир – улар бундай усулни қўллашнинг дастлабки йилларида ҳам ишлов 
берилмай экилганда яхши ўсиши мумкин.