Microsoft Word xulafoi roshidiyn ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 

90

undan bir necha bor kattaroq va xatarliroq bo‘ldi. Agarchi, buyuk gunoh demasak-da, 

ammo juda ulkan xatolik edi. Muoviyaning Alini so‘kuvchilarning so‘kishlariga quloq 

solishlarini va Alining dushmanlarini o‘zlariga yaqin tutishlarini qanday izohlasa bo‘ladi? 

Ummaviyalar bilan Hoshimiylar o‘rtasidagi adovat qadim zamonlardan beri ularning 

dillariga o‘rnashib ketgan adovat edi. Tarix Olloh taolo va baborakot hazrati Ali uchun 

Ummaviylardan bir solih xalifani mansabga o‘tqazdi. 

U janob Umar ibni Abdulaziz (r. a.) edilar. U kishi xalifalik mansabiga o‘tirishlari bilan 

birga darhol hazrati Alini minbarda turib haqorat etishlikni bekor qildilar. Uning o‘rniga 

Qur’oni Karimdan bir necha oyatlarni o‘qishlikni yo‘lga qo‘ydilar. Bu xatolik ham vaqti 

bylan tuzatildi. Lekin juda ham ulkan bir boshqa xatolik yuz bergan ediki, buni aslo 

tuzatib ham, kechirib ham bo‘lmasdi. Bu xatolik Muoviyaning ruhiy xalifalik mansabini, 

o‘g‘il otadan, ini birodaridan meros qilib oladigan vorisiy moliklikka aylantirishlari bo‘ldi. 

Natijada ruhiy mansab bo‘lgan xalifalik bora-bora dunyoviy ko‘rinish kasb etdi. Endi 

undan yaqin oshna-og‘aynilar, qarindosh-urug‘lar foydalanadigan narsa bo‘ldi. Buning 

sababi bilan Islom zaiflashaverdi. Keyin esa turli fikrlarga bo‘linib keta boshladi. Oxirida 

esa biror Islomiy davlat yoki birodari bilan muttasil bo‘lgan Muhammadiy millat ko‘zga 

tashlanmaydigan holga kelib yetdi. Bo‘lmasa ayting, qani u bir jasad kabi bo‘lgan 

mo‘‘minlar? Jasadning biror a’zosi og‘rib qolsa, qolgan a’zolari tunlari uxlamay isitma ila 

tuzatishga kirishadi. Qani mana shunday Rasululloh ta’rif etganlari kabi Muhammadiy millat?! 

Birisining boshiga musibat tushsa qolganlari unga yupanch berib tuzatishga kirishish 

o‘rniga, quvonadigan bo‘lib ketdi-ku!!! Bizni shunday ahvolga tushishligamizning ochiq 

sabablaridan biri shaksiz Muoviyaning mana shu tutgan yo‘llari bo‘ldi. Toki Olloh bizga boshqa 

ishni izn etgunga qadar mana shu holatda yashab turamiz. Biroq biz Muoviyani sahoba 

ekanliklarini, vaxiy kotiblaridan bo‘lganliklarini inkor etmaymiz. 

 

---

Xulafoi roshidiyn. Rizouddin ibn Faxriddin