The innovative methods in teaching foreign languages: the role of skill and translation in teaching namangan, uzbekistan

тилларни ўқитишнинг инновацион усуллари: тил ўқитишда маҳорат ва 
таржиманинг роли” мавзусидаги Халқаро илмий-амалий анжуман ўтказиш 
режалаштирилган.
Анжуман доирасида чет тилини ўқитишнинг иновацион усуллари ва 
уларнинг тил ўргатишдаги аҳамияти, нофилологик йўналишларда чет тилини 
ўқитишнинг самарадорлигини ошириш йўллари, тил, адабиёт ва таржима 
масалалари, турли соҳадаги фанларни чет тилда ўқитиш маҳоратини 
ривожлантириш, академик лицей, КХК ва ўрта мактабларда чет тили 
ўқитишнинг ўзига хос жиҳатлари кўриб чиқилиши асосий вазифалардир. 
Анжумани ўтказишдан асосий мақсад-чет тилларни ўқитишнинг 
инновацион усулларини яратиш ва тил ўргатишда маҳорат ҳамда таржиманинг 
ролини оширишдан иборатдир. Тил ўргатишнинг оддий ва ўргатишга осон 
бўлган услубларини яратиш ҳамда жараёнларда фойдаланиш назарда тутилган. 
Бу борада хориж ва республикамизнинг етук олимлари томонидан олиб 
борилаётган илмий тадқиқотлар, уларнинг бу соҳада олиб бораётган ишларини 
ўрганиш ва тажриба алмашиниш асосий мақсадлардан биридир 

---

4
ЧЕТ ТИЛИНИ ЎҚИТИШНИНГ ИННОВАЦИОН УСУЛЛАРИ ВА 
УЛАРНИНГ ТИЛ ЎРГАТИШДАГИ АҲАМИЯТИ 
Ercan Alkaya, Prof. Dr. (Fırat Üniversitesi/TÜRKİYE)
Sibel Çelik, Uzman, (Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi/TÜRKİYE) 
 
DİL ÖĞRENİMİ AÇISINDAN YALANCI EŞ DEĞERLER: TÜRKİYE 
TÜRKÇESİ VE ÖZBEK TÜRKÇESİ ÖRNEĞİ 
Özet 
Yabancılara dil öğretiminin güncel sorunlarından biri olan yalancı eş değerli 
sözcükler, en az iki dilin/lehçenin söz varlıklarında yer alan ses dizilişleri denk veya 
denk olmanın eşiğinde olan sözcüklerin kavram alanlarının tamamının ya da bir 
kısmının farklılık göstermesi durumudur.
Yalancı eş değerlik çalışmaları en az iki dil/lehçe arasında yer alan semantik 
farklıkları 
ortaya 
koyarak 
diller/lehçeler 
arası 
aktarmalarda 
ve 
dil 
öğrenim/öğretiminde yaşanan sorunları en aza indirmeyi amaçlamaktadır. Yalancı eş 
değerli sözcüklerin tespiti ayrıca dillerin/lehçelerin söz varlıklarının eş zamanlı olarak 
karşılaştırılmasına olanak sağlamaktadır. Böylece dillerin/lehçelerin söz varlıklarının 
tarihsel süreçte ne gibi değişimlere uğradığı tespit edilebilmektedir. 
Bu çalışmada Güneydoğu (Karluk) Türk lehçelerinden Özbek Türkçesi ve 
Güneybatı (Oğuz) Türk lehçelerinden Türkiye Türkçesi arasındaki yalancı eş değerli 
sözcükler tespit edilmiştir. Çalışmanın içerisinde tespit edilen sözcüklerden bazıları 
örneklendirilmiştir. Tespit edilen yalancı eş değerli sözcüklerin tamamına ait verilere 
sonuç kısmında yer verilmiştir. 
Giriş 
Dünya üzerinde etkin olarak kullanılan bütün diller/lehçeler insanoğlunun 
birbirini anlama çabasının sonucu etkileşim hâlindedir. Ötekini anlamak çabası olarak 
görülen bu etkileşim, şüphesiz aynı köklerden doğmuş olan bir dilin lehçeleri 
arasında daha belirgin durumdadır. Bu sebeple lehçeler arası iletişimin ve etkileşimin 
daha güçlü olması kaçınılmazdır. Dilin değişime ve gelişime açık canlı bir varlık 
olması sebebiyle dillerin temel birimlerinden olan ses, şekil, yapı ve sözvarlığı 
açısından farklılık gösterdiği bilinmektedir. Bu doğrultuda bilimsel araştırmalar, bu 
farklılıkları ortaya koyarak daha sağlıklı bir iletişim kurulabilesi için çözüm 
üretmektedir. Son yıllarda Türkologlar, lehçeler arası aktarmalarda ve dil 
öğreniminde yalancı eş değerli sözcüklerin yarattığı sorunlardan bahsetmektedir. Bu 
durumun sonucunda da bu sorunların çözümü için birçok araştırma yapılmaktadır. 
Biz de bu sorunlara bir çözüm önerisi getirebilmek amacıyla Türkiye Türkçesi ve 
Özbek Türkçesi arasında yer alan yalancı eş değerleri tespit etmeyi hedefledik.