Илмий тадқиқот асослари: 1000 саволга 1000 жавоб тошкент–2019

8 - САВОЛ: 
АННОТАЦИЯ ҚАНДАЙ МАЪЛУМОТЛАР-
НИ ЎЗ ИЧИГА ОЛАДИ? 
ЖАВОБ: Аннотация – (лотинча annotation – қайд) – қисқача 
таъриф бўлиб, у китоб, мақола, қўлёзма мундарижасини ва бошқа 
жиҳатларини очиб беради. 
Аннотацияни, масалан, китобнинг ўзида, библографик кўр-
саткичларда, рефератив журналларда ва кутубхона катологларида 
учратиш мумкин. 
Аннотациянинг вазифаси таълим олувчиларда муайян китоб, 
мақола, қўлёзма тўғрисида умумий тасаввур туғдириш ва уларга 
адабиётлар танлашда ёрдам беришдир. 
КЎРСАТМА: Аннотация тайёрлашда у камида икки қисмдан 
иборат бўлгани маъқул. Унинг биринчи қисми манба (китоб, 
мақола ва ҳ.к.) ҳақида маълумот берса, иккинчи қисми эса мазкур 
нашрнинг кимларга ёки қайси соҳага (йўналишга) мўлжаллан-
ганлигини қайд этган маъқул. Бу аннотацияга қўйилган вазифани 
бажаришда ўта муҳимдир. 
ЖАВОБ: Атама – бу табиий тилдаги сўз ёки сўз бирикмалари. 
Атаманинг у ёки бу контекстдаги маъноси тўғрисидаги масала 
доим муҳокама қилинади, чунки одатдаги тил кўп маъноли. 
Одатдаги тил маъноли бўлганлиги сабабли, атаманинг ҳар бир ҳо-
латидаги қўлланилиши маъноли муҳокама қилиб борилади. Бир 
фан ёки илмий назариялар, атамалар битта маънода ишлатилади. 
Атамалар асосан икки турга бўлинади. Улардан биринчиси 
назарий атамалар ва иккинчиси эмперик атамалардир. 
Назарий атамаларга тажриба билан асосланган, эмперик 
атамага эса тажриба орқали тасдиқланган хулосалар тегишли 
бўлади. 
9 - САВОЛ: 
АТАМА – БУ ҚАНДАЙ ТУШУНЧА ВА 
УНИНГ ҚАНДАЙ ТУРЛАРИ БОР? 

---

19 
КЎРСАТМА: 1. Илмий тадқиқот ишини олиб боришда янги 
илмий натижалар вужудга келиши мумкин. Бунда уни қаралаётган 
муаммога мослаб атама кўринишида ифодалаш тадқиқот ишининг 
илмий тилда ифодаланишининг кафолати бўлади. 
2. Янги билимларнинг пайдо қилинишида унинг жамият 
тараққиётининг қайсидир бир жабҳасини такомиллаштиришга ёки 
ривожлантиришига хизмат қилинишини ўйлаб фаолият юритишга 
тўғри келади ва бунда кўлга киритилган натижани бирорта атама 
билан ифодалашга ҳаракат қилиш керак. Бунга сабаб, ушбу атама 
муайян бир ижодий жараён маҳсулини қисқа ва ихчам ифодалаш 
имконини беради. 
3. Янги илмий тушунчани ишлаб чиқишда унинг амалий 
аҳамиятига ва ижод маҳсулининг атамасига (уни аниқ-
лаштираётганда) эътиборни қаратиш керак ва шубҳасиз бунда 
самарадорлик янада юксак бўлади.