Илмий тадқиқот асослари: 1000 саволга 1000 жавоб тошкент–2019

4 - САВОЛ: 
АЛГОРИТМЛАШ – БУ ҚАНДАЙ ЖАРАЁН? 
ЖАВОБ: Алгоритмлаш – педагогик технология таркибий 
бўлаклари модулларининг ўзаро жойлашувини ҳамда педагогик 
технология жараёнларини амалга ошириш кетма-кетлиги тартиби 
(қоидаси)ни белгилаш жараёни. 
КЎРСАТМА: 1. Илмий тадқиқот ишидаги алгоритмик тизим 
ижодий фаолиятнинг мукаммал режасини тузишга кенг 
имкониятлар яратади. Шу сабабли ҳар қандай алгоритмлаш 
жараёнида “Лойиҳалаш – режалаштириш – технологик харита – 
ишлар босқичларининг таснифи – ишни бажариш жараёни” 
тузилмаси муҳим ҳисобланади.

---

15 
2. Илмий тадқиқот ишида алгоритмлашга тўғри келинса, у 
ҳолда тадқиқот объекти, мақсад ва вазифалари ҳамда ҳимояга олиб 
чиқиладиган ҳолатлар олиб борилаётган тадқиқот иши бўйича 
тузилган ташкилий-тузилмавий моделнинг асосий параметрлари 
бўлиб ҳисобланади, муаммонинг ишланганлик даражаси эса 
фойдаланиладиган модель учун пропедивтик материал бўлиб 
ҳисобланади, унинг методологик асослари дидактик материал 
вазифасини бажаради. 
5 - САВОЛ: 
АЛ-ХОРАЗМИЙ ОЛИМЛАРНИ ҚИЛГАН 
ИШЛАРИГА ҚАРАБ НЕЧА ГУРУҲГА 
АЖРАТГАН? 
ЖАВОБ: Ал-Хоразмий ўзининг “Ал-жабр вал-муқобала” 
рисоласида олимлар ишларининг хусусиятларига қараб, уларни 3 
гуруҳга бўлган: 
– Биринчи тоифадагилари шундайки, ўзларигача бажарилган 
ишларни такомиллаштириб, ўзгалардан ўзиб кетадилар. 
– Иккинчи тоифадагилар ўтмишдошлари меҳнатларини 
шарҳлаб берадилар ва бу билан қийинчиликларни енгиллаш-
тирадилар, қулфларни очадилар, йўлларни ёритадилар бу эса 
тушунишни осонлаштиради. 
– Учинчи тоифадагилар баъзи китоблардаги нуқсонларни 
топади ва узилганларни улайди.
Шу синфлаш бўйича Мусо Хоразмий ўзини “Алгебра”нинг 
муаллифи сифатида биринчи гуруҳга, “Арифметика”си билан 
иккинчи гуруҳга киритилиши мумкин. 
ТАВСИЯ: 1. Бўлажак мутахассисларни ижодий фаолиятга 
тайёрлашда илмий қадриятлардан фойдаланиш педагогик илмий 
тадқиқот ишларининг самарасини янада оширади. 
2. Педагогик илмий тадқиқот ишларини олиб боришда 
юқоридаги каби маълумотлардан фойдаланиш инновацион 
тадқиқотлар олиб боришда қўл келади. 
3. Илмий қадриятлар инсонлар ва инсоният учун аҳамиятли 
бўлган интеллектуал мулкдир. Шу сабабли, ҳар қандай илмий 
тадқиқот ишлари бўйича олинадиган натижалар ўша соҳага оид 

---

16 
илмий қадриятларга асосланмоғи лозим ва бу орқали олиб 
борилган тадқиқот ишининг мукаммаллиги таъминланади.