Илмий тадқиқот асослари: 1000 саволга 1000 жавоб тошкент–2019

143 - САВОЛ: 
ИЛМИЙ ҚАДРИЯТЛАР ДЕГАНДА НИ-
МАНИ ТУШУНАСИЗ?
ЖАВОБ: Илмий қадриятлар – инсон ва инсоният учун 
аҳамиятли бўлган интеллектуал мулкдан иборат бўлади.
Илмий қадриятлар донишмандларимиз томонидан бизга 
қолдирилган интеллектуал мерослар мажмуасидир. 
Умуман олганда, қадриятлар ижтимоий-тарихий тараққиёт 
маҳсули, объект-субъект муносабати натижасида юзага чиқадиган 

---

111 
ҳодисалар мажмуасидан иборат бўлиб, қадрият тушунчаси 
қадриятларнинг турли соҳадаги турмуш зарурати асосида аввало, 
ишлаб чиқариш ҳар хил меҳнат соҳалари йўналишларидан 
фаолият учун фойда келтирадиган нарсалар, ҳодисалар мажмуаси 
билан боғлиқ равишда юзага келади. Сўнгра, аста-секин субъект 
фаолиятининг орта бориши билан нисбатан мустақил соҳа 
сифатида амал қила бошлайди. 
Кишилик жамияти тараққиёти босқичларидан маълумки, 
илмий қадриятлар кишилик жамияти турли даврларида яшовчи 
кишилар турмуш тарзидан келиб чиқиб, аввало, улар орзу-истак, 
истиқболли ният ифодасида кишилик жамияти олдида муаммо 
сифатида пайдо бўлади. Жумладан, пахта “учар гилам”, “ойнаи 
жаҳон”, бешик, ёзув, қоғоз, китоб, китоб босиш, босмахона, соат, 
радио, телевизор, кино, телефон, калкулятор, компьютер, автомат, 
Архимед, винд, автомобиль, атом бомбаси, атом дивигатели ва 
космос шулар жумласидан. 
Шу қадрият етук қадрият ижтимоий ва маънавий индеаллар 
шаклида тарихан муайян идеаллиги таркибидан ўрин олиб, 
маълум синфлар, гуруҳлар, айрим кишилар фаолияти хатти-
ҳаракатларининг маълум йўналишига бўладиган ташқи нормага 
соладиган маънавий ҳодисага айланади. 
Илмий қадриятлар идеаллар шаклида ифодаланиши, орзу-
умидлар рўёбга чиқиши билан боғлиқ бўлиб, у кишилар ва жамият 
интилувчи олий мақсаддан иборат бўлади. 
КЎРСАТМА: Тадқиқотчи ижодий фаолият бўйича истиқбол-
ли ва жорий режаларни тузиб олиши керак ва унда илмий қад-
риятлар мониторинги эътиборга олиб борилса, ишдаги (ижоддаги) 
илмийлик йўқолмайди.