Илмий тадқиқот асослари: 1000 саволга 1000 жавоб тошкент–2019

137 - САВОЛ: 
ИЛМИЙ БИЛИМ ДЕБ ҚАНДАЙ БИ-
ЛИМГА АЙТИЛАДИ?
ЖАВОБ: Янгилик, маълумки, жараён ва ҳодисалар кечи-
шидаги янги сифат босқичига ўтиш натижасида ҳосил бўлади. 
Бундай янги сифат босқичига ўтишни эса илмийлик дейилади, 
яъни мавжуд билимларни янги сифат босқичига ривожлантириб, 
такомиллаштириб боришни таъминловчи ижодий фаолият нати-
жасида ҳосил бўлган янги билимни илмий билим деб аталади. 
Айни пайтда яратилган, шакллантирилган илмий билим 
маълум вақтлар ўтиши билан, яъни унинг тўлиқ истеъмолда 
бўлиши билан илмийлиги йўқолади ва у ҳам ўзидан кейин 
келадиган илмий билимга ўз ўрнини бўшатиб беради. Шу йўсинда, 
ҳар бир соҳада тараққиёт, ривожланиш юзага келади. 
КЎРСАТМА: Тадқиқотчи қўйилган муаммо бўйича бажа-
риладиган ишлар кетма-кетлиги, алгоритмик тизими, яъни илмий 
тадқиқот ишининг вазифаларини белгилаб олишда билим, янги 
билим, илмий билимларнинг мазмун-моҳиятини ва мақсад-
вазифаларини асосий эътиборда тутиш керак ва ҳаттоки, ушбу 
тадқиқотга тегишли инновацион ёндашувга ҳам ҳаракат қилинса, 
жуда яхши бўлади. 
138 - САВОЛ: 
ИЛМИЙ ДАРАЖА КИМЛАРГА БЕ-
РИЛАДИ?
ЖАВОБ: Илмий даража – муайян фан соҳасидаги мута-
хассиснинг илмий малакаси даражаси. 
Ўзбекистонда фалсафа доктори ва фан доктори илмий дара-
жалари таъсис этилган. Илмий даража юқори малакали илмий 
ходимларга фанни бойитувчи тадқиқот ишлари, илмий 
муаммоларни амалий ёки назарий жиҳатдан ҳал қила оладиган 
мустақил илмий тадқиқотига ёки янги муаммоларни илмий 
асосланганилигига бағишланган диссертацияларини ихтисослаш-
тирилган илмий кенгашларда очиқ ҳимоя натижаси асосида илмий 
кенгаш ва Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси 
ҳузуридаги Олий Аттестация комиссияси эксперт кенгаши 

---

108 
тавсиясига биноан, олий маълумотга эга бўлган шахсларга Олий 
Аттестация комиссияси томонидан берилади. 
КЎРСАТМА: Ўзининг диссертациясини эксперт кенгашидан 
муваффақиятли ўтишини ўйлаган ҳар қандай ходим олиб бо-
радиган тадқиқот ишининг алгоритмик тизимини ёки мақсадлар 
кетма-кетлигини тузиб олиши керак ва уларнинг ҳар бир бос-
қичдаги натижасини назорат қилишда эксперт тизимдан 
фойдаланса, мақсадга етишдаги четланишлар олди олинади.