Илмий тадқиқот асослари: 1000 саволга 1000 жавоб тошкент–2019

104 - САВОЛ: 
ЎҚИТИШ ДЕГАНДА НИМАНИ ТУШУ-
НАСИЗ? 
ЖАВОБ: Ўқитиш – бу инсонлар орасида яшаш, ҳаётда турмуш 
кечириш ва фаолият кўрсатиш учун зарур бўлган билим, кўникма 
ва малакалар йиғиндисини ўзлаштиришга қаратилган онгли 
фаолият ифодасидир. 
Ўқитиш маълум қонуниятларга бўйсунади ва умумфалсафий 
методологияга мувофиқ бўлиб, бу қонуниятлар таълим жараёни 
билан анча кенгроқ ижтимоий жараёнлар ўртасидаги умумий, 
муҳим, зарур, барқарор алоқалардан, шунингдек, таълимнинг 
алоҳида компонентлари, яъни унинг мақсади, мазмуни, шакли, 
усуллари ва услублари ўртасидаги ички боғланишлардан иборат. 
Аниқланган дидактик қонуниятлардан қатор асосий талаблар 
келиб чиқади, уларга риоя қилиш ўқитувчининг ўқитишни 
сифатли ва самарали амалга оширувини таъминлайди. 
Ўқитиш натижасида шахс зарурий билимлар билан таъ-
минланиб, келгусида турли даражадаги махсус маълумотларни 
олиш имкониятига эга бўлади. 
КЎРСАТМА: 1. Ўқитишнинг оптимал вариантларини эгаллай-
ман деган ўқитувчи қуйидагиларни доимо дидактик асос сифатида 
қараш керак: 

ўқув адабиётларининг янги авлодини яратишда илғор 
педагогик ва ахборот технологияларидан кенг фойдаланиш; 

инновацион таълим борасидаги фундаментал ва амалий 
изланишларни ривожлантирувчи истиқболли дастурларни ишлаб 
чиқишни ва шу кабиларни. 

---

83 
105 - САВОЛ: 
ЎҚИТИШ АЛГОРИТМИ ҚАНДАЙ МАН-
ТИҚИЙ КЕТМА-КЕТЛИКДАН ИБОРАТ? 
ЖАВОБ: Ўқитиш алгоритми – ўқитиш жараёнининг алго-
ритмини ишлаб чиқиш ва таълим-тарбия жараёнида ахборотдан 
самарали (алгоритмик тарзда) фойдаланишга эришишни 
ифодалайди. 
Ўқитиш алгоритмини яратиш орқали олиб бориладиган 
таълим жараёнининг узвийлигини ва узлуксизлигини таъмин-
ловчи қатъий кетма-кетлик яратилади. 
Ўқитиш алгоритмини яратиш орқали таълимда дидактик 
асосини жорий этишнинг аниқ механизмларини яратиш бора-
сидаги таълим-тарбиявий ва педагогик тадқиқотлар соҳаларидаги 
ишлар янада ривож топади. 
Ўқитиш алгоритми XXI аср таълим-тарбиясида асосий 
педагогик терминлардан бири бўлади, чунки замонавий ўқитиш 
технологиялари шу каби терминлар асосида таълимда янгича 
сифат босқичига кўтарилади. 
КЎРСАТМА: 1. Ўқитиш жараёни мураккаб динамик тизим. 
Шу сабабли ўқитиш жараёнининг алгоритмик тизимини яратиб 
олиш керак ва бундай ҳолларда хато йўлга кетиб қолишнинг олди 
олинади. 
2. Педагогика фани бўйича илмий тадқиқот ишини олиб 
борувчилар педагогик фаолиятни доимо ҳаракатда бўлган, кўп 
ўлчовли динамик жараён, деб тушуниш керак. Ана шунда илмий 
тадқиқот иши жараёнини алгоритмлаш имконияти яратилади.