Илмий тадқиқот асослари: 1000 саволга 1000 жавоб тошкент–2019

913 - САВОЛ: 
СТАНДАРТЛАШТИРИШ ДЕГАНДА НИ-
МАНИ ТУШУНАСИЗ? 
ЖАВОБ: Стандартлаштириш – бу мавжуд ёки бўлажак 
масалаларга нисбатан умумий ва кўп марта татбиқ этиладиган 
талабларни белгилаш орқали маълум соҳада энг мақбул даражада 
тартиблаштиришга йўналтирилган илмий техникавий фаолият. 
КЎРСАТМА: 1. Шуғулланаётган ижодий жараён бизга жамият 
қонунларини ва табиатдаги ҳодисалар моҳиятини, бизни ўраб турган 
муҳитни ривожлантиришни тушуниб етишга ёрдам бериши керак.
2. Ижодий фаолиятда фанлар ички тамойили камайиб борувчи 
умумийлик (умумийликдан хусусийликка) ва ўсиб борувчи аниқлик 
(абстрактликдан аниқликка), оддийдан мураккабга, қуйидан юқорига 
ривожланиш тартибида жойлашишини эсдан чиқармаслик керак.
914 - САВОЛ: 
СТАНДАРТ ЛОЙИҲАСИ ДЕГАНДА НИ-
МАНИ ТУШУНАСИЗ? 
ЖАВОБ: Стандарт лойиҳаси – бу кенг муҳофаза қилиш, овозга 
қўйиш ёки тасдиқлашга тавсия этилган стандартдан иборат. 

---

572 
КЎРСАТМА: 1. Илмий тадқиқот жараёнида қатнашаётган 
кўрсаткичлар (параметрлар) тадқиқот ишининг ташкилий – 
тузилмавий моделини тўлиқ акс эттиришга яроқли бўлиши керак.
2. Илмий тадқиқот ишини олиб боришда ижодий жараён 
самарадорлиги кетма-кетлигига қатъий амал қилиш керак.
3. Илмий тадқиқот иши ва унинг натижасига эришиш 
жараёнини аввало, ташкилий-тузилмавий модель кўринишида 
ифодалаб олиш керак. Бу орқали жараён кечишини оптимал 
режалаштириш ҳам мумкин, илмий тадқиқот ишини олиб 
боришнинг технологик харитасини ҳам тузиш мумкин бўлади. 
915 - САВОЛ: 
СТАТИСТИК ВА ДИНАМИК ҚОНУНЛАР 
ҲАҚИДА ҚАНДАЙ ФИКРЛАРИНГИЗ БОР? 
ЖАВОБ: Статистик ва динамик қонунлар – табиат ва жами-
ятдаги воқеа ва ҳодисалар ўртасидаги такрорланувчи алоқа ва 
муносабатларни (барқарор ва ўзгарувчан) ифодаловчи категория. 
Динамик қонунлар – воқеа ва ҳодисалар ривожининг 
даражаларини аниқлаб бориш имкониятини беради. Халқ таълими 
тизими, таълим ва тарбиядаги технологик жараёнлар динамик 
қонуниятлар асосида фаолият кўрсатади.
Динамик қонуниятлар ёрдамида тизимлар ўзгаришини 
башорат қилиш мумкин. Биологияда, тиббиётда, психологияда, 
педагогикада, социологияда ва шу кабиларда кенг фойдаланилади. 
Статистик қонунлар – тахминийлик характерга эга ва улар 
тасодифий ҳодисаларни тадқиқ қилишнинг асосий йўлидир. 
КЎРСАТМА: Илмий тадқиқот ишининг ҳаракат босқичларига 
амал қилишнинг алгоритмик тизимини ишлаб чиқиш керак ва шу 
асосида маълумотларни тўплаб, уларни тадқиқот мақсадида мос 
тизимлаштириш лозим.