Илмий тадқиқот асослари: 1000 саволга 1000 жавоб тошкент–2019

51 - САВОЛ: 
ИНТЕЛЛЕКТУАЛ МУЛК – БУ ҚАНДАЙ 
ФАОЛИЯТ МАҲСУЛИ? 
ЖАВОБ: Интеллектуал мулк – ижодий ақлий фаолият 
маҳсули. Ихтирочилик ва муаллифлик манбаи ҳуқуқи мажмуига 
кирувчи, фан, адабиёт, санъат ва ишлаб чиқариш соҳасида ижодий 
фаолиятнинг бошқа турлари, адабий, бадиий, илмий асарлар, 
ижрочи актёрлик санъати, жумладан овоз ёзиш, радио ва 
телевидения асарлари, кашфиётлар, ихтиролар, рационализатор-
лик таклифлари, санъат намуналари, компьютер учун дастурлар, 
маълумотлар омбори, товар белгилари, фирма атамалари ва бошқа 
ақлий мулк манбалари киради. 
КЎРСАТМА: Интеллектуал мулк илм-фан, таълим-тарбия, 
техника, технология ва шу кабиларни ривожлантиришга, 
такомиллаштиришга дидактик асос бўлиш керак. 
52 - САВОЛ: 
ИХТИРО – БУ ҚАНДАЙ ФАОЛИЯТ 
МАҲСУЛИ? 
ЖАВОБ: Ихтиро – янгича ғоя техник ечим бўлиб, амалиётда 
техниканинг исталаган соҳасидаги муайян муаммони ҳал қилиш 
имконини берувчи ижодий фаолият маҳсули. 
Ихтиро – Халқ хўжалигининг турли соҳаларида, ижтимоий-
маданий қурилиш ва мудофаа соҳаларида ижобий самара 
берадиган, ўзига хос техникавий ёки технологик ечимга эга бўлган 
янгилик. 

---

51 
КЎРСАТМА: Ихтироларни расмийлаштиришда (ихтирочилик 
ҳуқуқини олиш учун) давлат меъёрий ҳужжатларидаги ўлчовлар 
ва чегараларни, шунингдек, муҳит, шарт-шароитлар ўзгарганда 
тадқиқот ишларини олиб борадиган ахборотларда бўладиган 
ўзгаришларни албатта ҳисобга олиш керак. 
53 - САВОЛ: 
ИШЛАНМА – БУ ҚАНДАЙ ТЎПЛАМ 
МАҲСУЛИ? 
ЖАВОБ: Ишланма – бир-бири билан алоқадор бўлган ғоялар 
(фикрлар, натижалар, нарса ва ҳ.к) тўплами. Кўпинча бир-
бирининг ўрнини босадиган (натижа, алгоритм, модель, тавсия ва 
ҳ.к.) тайёрланади. Фикрлаш натижасидаги ишланмалар ўқитиш-
нинг мақсадларига хизмат қиладиган тамойиллар, услубиятлар 
ичида бир-бирининг ўрнини босиш имконини беради. 
КЎРСАТМА: Қилинаётган ижодий фаолиятингиз натижаси 
бўлмиш ишланмани тайёрлашда “фан таълим амалиёт” 
интеграциясини ҳисобга олиб амалга оширинг. Ана шунда энг 
муҳим талаблардан бири бўлиш илмий тадқиқот ишининг амалий 
аҳамияти янада оширилади.