Илмий тадқиқот асослари: 1000 саволга 1000 жавоб тошкент–2019

641 - САВОЛ: 
ТИЗИМНИНГ ТУЗИЛИШИ ДЕГАНДА 
НИМАНИ ТУШУНАСИЗ? 
ЖАВОБ: Тизимнинг тузилиши деганда, тизимнинг таркибий 
қисмларига бўлинишида намоён бўладиган, унинг яхлитлиги, 
фаолият юритиши, ҳаракатини таминловчи, ўзаро белгиланган 
жойлашиши ва улар орасидаги алоқасининг қурилиши, ташкил 
қилинишлари тушунилади. 
КЎРСАТМА: Ижодий жараёнда фойдаланиладиган тизим 
албатта очиқ тизимдан иборат бўлиши керак, чунки тадқиқот 
давомида қаралаётган (ўрганилаётган) кўрсаткичлар сони кўпайиб 
ёки камайиб туриши мумкин. 
642 - САВОЛ: 
ТИЗИМНИНГ ВАЗИФАЛАРИ НИМАЛАР-
ДАН ИБОРАТ БЎЛИШИ МУМКИН? 
ЖАВОБ: Тизимнинг вазифалари қуйидагилардан иборат 
бўлиши мумкин: 

тизим ва элементлари, таркибий қисмлари бажарадиган 
роллардан бирини амалга ошириш; 

тизим ва қисмларининг белгиланишини ҳал этиш; 

тизим фаолияти турларини фарқлаш ва шу кабилар. 

---

421 
643 - САВОЛ: 
ТИЗИМНИНГ МАҚСАДИ НИМАДАН 
ИБОРАТ БЎЛИШИ МУМКИН? 
ЖАВОБ: Тизимнинг мақсади интилиш предмети, олдиндан 
мўлжалланган якуний ғоя, тизим ҳаракатининг кутилган натижаси, 
тизим нима учун фаолият юритаётганлигини баҳолашлардан иборат.
КЎРСАТМА: Табиат ва жамиятда кечаётган жараён ва ҳодисалар 
ҳақида мукаммал тасаввурга эга бўлиш, табиат ва жамият 
ривожланиши ҳақидаги билимларни эгаллаш ҳамда улардан 
замонавий илмий асосларда ҳаётда ўз касбий фаолиятида фойдалана 
билиш учун ҳар қандай тадқиқотчи узлуксиз ижодий фаолият билан 
шуғулланишни ўзига мақсад қилиб олиш керак.
644 - САВОЛ: 
ТИЗИМИЙ ЁНДАШУВ” – БУ ҚАНДАЙ 
ТАДҚИҚОТ УСУЛИ? 
ЖАВОБ: “Тизимий ёндашув” – социал ҳаёт ва илмий билимдаги 
методологик йўналиш бўлиб, у манбани тизим сифатида ўрганади ва 
тадқиқотчига тизим мақсад - мазмунини ифодалаш имкониятини 
ҳамда тизим элементлари ва қисмтизимлари орасидаги турли 
боғланишлардан битта мақсад сари фойдаланилади. 
КЎРСАТМА: “Тизимий ёндашув” тадқиқот усулини қўллашда 
қаралаётган илмий тадқиқот ишини бажаришга оид билимлар банки 
ва ахборотлар базаси олдиндан тайёрланиб олинса, ижодий фаолият 
самарадорлиги янада ошади.