Илмий тадқиқот асослари: 1000 саволга 1000 жавоб тошкент–2019

 
238 - САВОЛ: 
ЙЎРИҚНОМА ХАРИТА ДЕГАНДА НИ-
МАНИ ТУШУНАСИЗ? 
ЖАВОБ: Йўриқнома харита – бу машқларни бажариш 
изчиллиги, ҳаракатлар тартиби ва меҳнат усуллари бўйича 
йўриқномаларни ифодаловчи ҳамда таълим олувчиларнинг ишлаб 
чиқариш кўникмаларини шакллантиришга хизмат қилувчи 
технологик босқичлардан иборат бўлган ўқув йўриқномасидир. 
КЎРСАТМА: Йўриқнома харита тузишда унинг ўқитишни 
алгоритмик 
таризда 
режалаштиришга 
ўргатувчи 
восита 
эканлигини эсдан чиқарманг. 

---

176 
 
239 - САВОЛ: 
КИБЕРНЕТИКА ФАНИ ҚАНДАЙ ЖАРА-
ЁНЛАР ҲАҚИДА БАҲС ЮРИТАДИ? 
ЖАВОБ: Кибернетика фани XIX асрнинг иккинчи ярми ХХ 
асрнинг бошларида фан-техника мисли кўрилмаган даражада 
ўсди. Бу даврда саноат, транспорт ва бошқа соҳаларни авто-
матлаштиришга киришилди. Автоматик бошқариш назариясининг 
ривожланиши асосида “Кибернетика” номли фан вужудга келди. 
Кибернетика (юнонча “kybemetill”- бошқариш санъати) – 
ахборотларни қабул қилиш, сақлаш, уни қайта ишлаш ҳамда ундан 
турли жараёнларни бошқаришда фойдаланиш билан шуғуллана-
диган фан. У автоматик бошқариш, ҳисоблаш техникаси, нейрофи-
зиология ва методик мантиқларнинг назария ҳамда амалиётларнинг 
ривожланиш натижалари сифатида вужудга келган. 
Кибернетиканинг техник асосини ЭҲМлар ташкил этади. Улар 
инсон тафаккурига оид масалаларни ҳал қилишга кенг имко-
ниятларни очиб беради. 
Бугун кибернетика фани ўзининг бир қатор мустақил 
йўналишларга эга. Улар: техник кибернетика; иқтисодий кибер-
нетика; биологик кибернетика; тиббиёт кибернетикаси; 
математик лингвистика ва шу кабилар. 
Кибернетика 
асосан 
кибернетик 
тизимлар 
билан 
шуғулланиб, унинг назарий ўзагини ахборот (информация), 
кодлаш, алгоритмлаш, автоматлар, умумий ва муқобил ахборот 
тизимлар, қиёфаларни аниқлаш, формал тиллар назариялари 
ташкил этади. 
Ўзбекистонда кибернетика фани ривожида Ўзбекистон 
Республикаси Фанлар Академияси академиги В.Қ.Қобулов ва 
бошқа олимларнинг ҳиссалари катта. 
КЎРСАТМА: Ижодий фаолиятингизда кибернетика ва 
бионика фанларидан кенгроқ фойдаланишга эътибор беринг. 
Уларнинг бири бошқариш санъатини таъминласа, иккинчиси 
инсон омилига доимо эътибор бериш кераклигини таъкидлаб 
туради. 

---

177