М. Субанова, Г. Жамангулова биология

МОДУЛ ТЕХНОЛОГИЯСИ
Модул дастурини тузишда ўқитувчи ўз ҳаракатини қуйидаги тартиб-
да олиб боришини таклиф қиламиз:
1. Ўқувчилар учун ўқитишнинг мақсадини аниқлаб бериш.
Масалан, модул дастурининг топшириқларини бажариш якунида 
ўқувчи тушунчаларга аниқлик беришни, объектларни қиёслашни, ту-
шунтиришни в.б. ўзлаштиришлари керак, деб айтилади.
2. Ўқув материалининг мазмунини, ўқув фаолияти усулларини тан-
лаб олиш.
3. Модулли ўқитишнинг принципларини ҳисобга олиш билан 
ўқув материалининг мазмунини дарсларга тақсимлаш, ўқув материа-
лини ўзлаштиришнинг бошланғич аҳволини аниқлаш; маълумот бло-
ги; (мавзунинг назарий материали); ўқитиш мазмунининг бажарили-
ши (семинарлар, амалиётлар, лаборатория ишлари в.б.); билимнинг 
ўзлаштирилишини текшириш (якунловчи текшириш) ва мазмунни 
ўзлаштиришда йўл қўйилган хатоларни текшириш.
4. Ўқувчиларга ишни бажариш учун вазифани ва қўшимча адабиёт-
лар рўйҳатини таклиф қилиш.
5. Модул дастурини ёзиш (босма вариантида).
6. Ҳар бир ўқувчи учун модул дастурини тайёрлаб бериш.
Модуль термини кейинги пайтларда айниқса компьютер техникаси ва 
ахборот технологияси ривожланиши билан кенг қўлланиляпти. Ҳозирги 
пайтда инсон фаолиятининг кўплаб тармоқларида фойдаланилмоқда. 
Модуль дегани – маълум структуранинг функционал якунланган 
элементи.
Блок модулли ўқитиш – мактаб ўқувчисининг шахсий ва ижодий 
ўзгачалигини ҳисобга олиш билан ўқиш жараёнини ривожлантирувчи 
ва тезлаштирувчи самарали технология бўлиб саналади. Блок-модулли 
ўқитишда ўқувчилар аввалги олган билимларига таяниб, янги олган 
билимларини мустақил ўзлаштиришни амалга оширади. Янги мавзуни 
тушунтиришда ўқитувчи биринчи дастурни таҳлил қилиб, блокларнинг 
мазмунини аниқлаб, мантиқий томондан тўғри келувчи бир неча модул-
ларга тақсимлайди, модулдаги ҳар бир ўқув элементларини (ЎЭ) вази-
фаларини белгилайди ва уларнинг асосида ўқувчиларнинг дастлабки ва 
якунловчи билимини текширишни режалаштиради.
Ўқитувчининг дарсга тайёрланиши мавзу материали бўйича 
ўқувчилар ўзлаштирадиган билим структурасини аниқлашдан бошлана-
ди. Масалан, мавзуда структура қуйидагича бўлади:

---

44
Ҳужайранинг тузилиши ва ҳаёт деган мавзудаги ўқувчилар
билимининг структураси
Барча организмларнинг ҳужайрали тузилишда эканлиги
Ҳужайранинг тузилиши, унинг ичидаги ҳаёт жараёнлари ва хусусият-
лари бутун организмнинг тузилишини, яшашини аниқлай олиши
 
 
 
ҳужайрага моддаларнинг ўтиши
Модуль тузиш шу структурага асосланади. Бироқ, ўқувчиларга бу-
тун структура бириктирилиб дарсда берилади. Демак, улар ўша боб-
нинг барча материалига мўлжал олишади. Масалан, «Қуйи тузилиш-
даги ўсимликлар. Сув ўтларига умумий тавфсифнома. Сув ўтларининг
кўпайиши ва ривожланиши» деган мавзулар бўйича дарснинг ишланма-
си келтирилади.