М. Субанова, Г. Жамангулова биология

3. Икки қисмли кундалик – бу стратегия китобхонларга матннинг 
мазмуни билан ўзининг хусусий тажрибасини тиғиз боғлашга, уларнинг 
табиий қизиқишини қондиришга имконият беради.
Икки қисмли кундалик тузиш қоидаси:
1) Қандайдир бир катта ҳажмли матнни ўқиганда (кўпинча уйда) ту-
зилади.
2) Тоза варақни иккига бўлиб, чизиш керак, бунда чап томонига ибо-
ра (ўқувчи учун ўта ҳайратга солувчи ёки тушунарсиз саволларни ёки 
ички дунёсида қарама қаршилик яратган жиҳатларини ёзади), ўнг та-
рафига эса шунга қарата шарҳ (айнан шу иборани ёзишга нима сабаб 
бўлди, ёки қандай саволлар туғилди) беради;
Матнни ўқиш жараёнида ўқувчилар вақти-вақти билан тўхтаб, икки 
қисмли кундаликни тўлдиришади. Дарсни янги мавзу бўйича материал-
ни ўзлаштириш ҳаракати юзасидан ўзини ўзи баҳолаш қўлланилади 
айниқса материаллар чуқур илмий аҳамиятга эга бўлса. Масалан, 
«Оқсилнинг биосинтези», «Урчишнинг қонуният мезонлари», «Фото-

---

46
синтезнинг ёруғлик фазаси» каби мавзулар. Шу билан бирга, бу усулни 
базавий дарсларда қўлланса ҳам бўлади. Унинг шакли қуйидагича:
Бу усулни бажаришдан аввал ўқитувчи мавзуга тегишли тушунча-
ларни, терминларни доскага ёзади ёки слайдда тўлиқ рўйхатини келти-
ради. Ўқувчилар ўзини ўзи баҳолашини икки қисмли кундаликка жой-
лаштиради.
1. Венн диаграммаси – бу стратегия мавзудаги қандайдир бир-бири 
билан маънодош келган тушунчаларнинг фарқини ва ўхшашликларини 
аниқлашга имконият беради. Масалан: амеба ва инфузориянинг ўхашаш-
ликлари ҳам фарқлари ҳам бор.
2. Саволлар дарахти – бу стратегия қандайдир бир катта мавзу-
ни ёки бўлимни тугатганда ёки бошлаганда ўқувчиларнинг шу мавзу 
бўйича билимини текшириб билиш учун қўлланилади. Бунда ҳар бир 
ўқувчи шу мавзу юзасидан қизиққан ёки тушунарсиз саволларини (ўз 
кўз қараши доирасида) олма шаклида (ёки ҳар қандай шаклда) кесилган 
варақчага ёзиб, ундан кейин уни доскадаги дарахтнинг ҳоҳлаган жойига 
илади, сўнгра ҳар бир олмадаги ёзилган саволларнинг истаганини олиб, 
муҳокама қилишади. Бу стратегия ўқувчиларнинг фикрлаш даражасини
ошириб, юқори даражадаги саволларни туза олишига ёрдам беради.