Microsoft Word 03 Kishlok xujaligida buxalteriya xisobi va solikka tortish \

3.1-jadval 

Buxgalteriya balansi 

Aktiv 

Satr 

kodi 

Hisobot 

davri 

boshiga 

Hisobot 

davri 

oxiriga 

Aktiv 

Satr 

kodi 

Hisobot 

davri 

boshiga 

Hisobot 

davri 

oxiriga 

I. Uzoq 

muddatli 

aktivlar 

 

 

  I O‘z mablag‘lari 

manbalari 

 

 

 

Asosiy 

vositalar 

012 

1900 

2100 

Ustav kapitali 

410 

2700 

2700 

Nomoddiy 

aktivlar 

022 

760 

870 

Qo‘shilgan kapital 

420 

150 

180 

 

 

 

 

Rezyerv kapital 

430 

657 

690 

---

 

 

 

 

 

 

Taqsimlanmagan 

foyda  

450 

241 

779 

I bo‘lim 

bo‘yicha jami 

X 

2660 

2970 

I bo‘lim bo‘yicha 

jami 

X 

3748 

4346 

II Joriy 

aktivlar 

 

 

 

II Majburiyatlar 

 

 

 

Ishlab 

chiqarish 

zaxiralari 

150 

245 

293 

Uzoq muddatli 

majburiyatlar 

490 

601 

938 

Tugallanmaga

n ishlab 

chiqarish 

160 

833 

1031 

Debitorlar 

210 

976 

1089 

Pul 

mablag‘lari 

320 

486 

1717 

Joriy majburiyatlar 

600 

851 

813 

II bo‘lim 

bo‘yicha jami 

X 

2540 

3130 

II bo‘lim bo‘yicha 

jami 

X 

1452 

1751 

Balans aktivi 

bo‘yicha jami  

X 

5200 

6100 

Balans passivi 

bo‘yicha jami  

X 

5200 

6100 

 

Balans passivining II «Majburiyatlar» bo‘limida korxona majburiyatlari ularning muddatiga 

ko‘ra: uzoq muddatli majburiyatlar va qisqa muddatli majburiyatlarga ajratilgan holda ko‘rsatiladi.  

Buxgalteriya  balansining  ushbu  tuzulmasi  barcha  tashkiliy-huquqiy  shakldagi  xo‘jalik 

yurituvchi  subektlar  uchun  umumiy  bo‘lib,  ularning  xususiyatlariga  qarab  balans  moddalari  farq 

qilishi mumkin. Masalan, savdo korxonalari uchun «Tovarlar», qishloq xo‘jalik korxonalari uchun 

«Tugallanmagan  ishlab  chiqarish»,  «O‘stirilayotgan  va  boquvdagi  chorva  mollari»  kabi  moddalar 

xosdir.  

Shunday  qilib,  bayon  qilingan  talablarga  muvofiq  tuzilgan  buxgalteriya  balansi  xo‘jalik 

yurituvchi subektning ma'lum sanaga bo‘lgan moliyaviy ahvolini aks ettirishi lozim.  

 

3.2. Xo‘jalik muomalalari ta’sirida balansda ro‘y beradigan  

o‘zgarishlar va ularning tavsifi 

Xo‘jalik faoliyati jarayonida sodir bo‘ladigan muomalalar ta’sirida korxona mablag‘larining 

tarkibida va ularning tashkil topish manbalarida, ayrim hollarda ularning ikkalasida ham o‘zgarishlar 

yuzaga keladi. Xo‘jalik mablag‘lari va ularning tashkil topish manbalaridagi ro‘y bergan o‘zgarishlar 

balansda  ham  tegishli  o‘zgarishlarga  olib  keladi.  Mablag‘lar  qiymati  o‘zgarmagan  holda  doiraviy 

aylanish jarayonida ularning buyum shakli o‘zgaradi, mablag‘lar tashkil topish manbalarining ham 

shakli o‘zgaradi, xo‘jalik mablag‘lari ko‘payadi yoki kamayadi. Lekin balansning asosiy xususiyati- 

xo‘jalik  muomalalarini  schotlarda  ikki  yoqlama  aks  ettirish  ta’sirida  balans  moddalari  summasi 

o‘zgarganda aktiv va passiv tengliginiig o‘zgarmasligi doimo saqlanadi Buni misolda tasdiqlashimiz 

uchun qishloq xo‘jalik korxonasining yil boshiga tuzilgan balansni keltiramiz (2.2-jadval) va uning 

xo‘jalik muomalalari ta’sirida o‘zgarishini quyidagi misollarda ko‘rib chiqamiz.