O`zbеkiston rеspublikasi xalq ta'limi vazirligi a. Qodiriy nomidagi jizzax davlat pеdagogika instituti “Pedagogika-psixologiya” kafedrasi

Мактаб сеҳргар - психологни кутади 
Ўқитувчилар ва маъмурият психолог мактабга келиши билан ҳамма нарса яхши 
бўлиб қолади деб ўйлайдилар: ўқувчилар қизиқиб ўқий бошлайдилар, дарс 
қолдиришни тўхтатадилар, ўқитувчиларни ҳақорат қилиш ва танаффусларда чиқишни 
тўхтатадилар, 
деб 
ўйлайдилар. 
Ўқитувчилар 
педагогик 
фаолият 
билан 
шуғулланадилар. Мактабдаги низолар, ҳар қандай номаъқулчиликлар йўқолади. 
Маъмурият педагогик жамоа билан илиқ муносабатлар ўрнатадилар. Ота - оналар 
бўлса, мактаб ва хусусан, ўқитувчилардан миннатдор бўлади.
Мактаб психологни «вазирликнинг кучли вакили» 
сифатида кутади 
Психолог мактабга келгач, ўқитувчилар ва ота-оналар бутун синфни бузаётган 
тўполончи ўқувчилар билан, доимо норози бўлиб юқори ташкилотларга шикоят 
қиладиган ота-оналар билан, болаларга нисбатан салбий агрессив муносабатда 
бўладиган ўқитувчилар билан, ҳеч кимни тан олишни истамайдиган, унинг дастидан 
барча иқтидорли ўқитувчилар мактабдан кетаётган авторитар директор билан 
шуғулланинг, «нимадир қилинг» деб мурожаат қила бошлайдилар.
Мактаб психологни судья сифатида кутади  
Бу «психолог келгач, нима тўғри, нима нотўғрилигини ким айбдор, ким айбдор 
эмаслигини айтади», деган фикрларда ифодаланади. Бундай вазиятларда психологга 
турли илтимос ва имкониятлар тушади: ақлан орқада қолган болалар рўйхатини бериб, 
уларни текшириб, бошқа мактабга ўтказишни сўрашади: ўқитувчилар низоли 
гуруҳларининг пешқадамлари мурожаат қилиб, ўзлари томонга оғдирмоқчи 
бўладилар: психологга директор ҳам ўзининг «ўнг қўли» қилиш мақсадида 
яқинлашади: психологга фарзандларини хафа қилган ўқитувчилар устидан шикоят 
қилиб, ота-оналар мурожаат қиладилар.
Мактаб психологни гигиенани сақлайдиган 
 мутахассис сифатида кутади 
Мактаб психологи барча муаммоларни «тугатиб», уларни ҳам тузатишини
кутади. Бундай ҳолларда асосан психологга ўқув тарбия жараёнининг мазмунини 
қайта ўзгартириш ҳақида ғоялари мавжуд педагоглар ҳам мурожаат қиладилар. Улар 
таьлим тарбиянинг турли инновацион концепциялари билан танишлар, мактаб 
маъмурияти уларни қўллаб-қувватлашмаган. Психолог олдида бу каби муаммоларда 
«нима қилиш керак?» деган доимий савол туради. Мактабда ўз ўрнини қандай топиш 
мумкин? Қандай қилиб касбий обрўга эришиш мумкин, қандай қилиб психологлар 
мактабга кераклигини исботлаш, шахсий фаолиятда кўрсатиш мумкин?

---