O`zbеkiston rеspublikasi xalq ta'limi vazirligi a. Qodiriy nomidagi jizzax davlat pеdagogika instituti “Pedagogika-psixologiya” kafedrasi

Психолог ўқувчилар билан бевосита алоқада уларда вужудга келган муаммоларни ҳал 
қиладилар. Бу тўғридан-тўғри маслаҳат бериш деб аталади. Баъзан ўқувчиларга ва ота-
оналарга ўқитувчиларнинг у ёки бу муаммолари бўйича маслаҳат беради, бу бавосита 
маслаҳат беришдир, бунда маълум қоидаларга амал қилишга тўғри келади. Маслаҳат бериш 
марказида ҳар доим психолог ва маслаҳат берилаётган шахснинг ўзаро таъсир жараёни, улар 
орасида ишончли ўзаро муносабатни ўрнатиш ётади. Бунда психолог – маслаҳат берувчи, 
ўқитувчи, ота-она – маслаҳат берилувчи, ўқувчи мижоз ролида бўлади.
Маслаҳат бериш ишини қуйидагича схематик тасвирлаш мумкин. 
Психолог
маслаҳат
Ўқитувчи 
муаммолар
Сабабларни бола билан
аниқлаш Ўқувчи ишлаш 
Юқоридаги усулда иш олиб борганда психолог ва ўқитувчи ўз соҳасини яхши билувчи 
мутахассислар сифатида намоён бўлади. 
1. Ўқувчи муаммолари бўйича уларнинг ҳамкорлиги билимларининг бирикувига имкон 
беради ва муаммоларни ҳал қилиш учун кенг ижодий имкониятлар яратади. Маслаҳат 
беришнинг асосий аҳамияти ана шунда.
2. Психолог ўқувчилар ва талабаларнинг психологик хусусиятлари, уларнинг қизиқиши, майли, илк 
иқтидори кабиларни ўрганади, мутахассис ва етук шахс сифатида шаклланишига ёрдам кўрсатади. 
3. Мактабгача ёшдаги болалар, ўқувчилар, коллеж ўқувчилари янги типдаги мактаб, олий ўқув юрти 
талабаларида учрайдиган ўқув малакалари ва кўникмаларини эгаллашдаги нуқсонлар хулқ-атвордаги 
камчиликлар, интеллектуал тараққиёт ва шахс фазилатларидаги бузилишларни диагностика қилади.
4. Бошқа соҳанинг мутахассислари билан биргаликда психик ривожланишдаги нуқсонлар хилма-
хиллигини ҳисобга олган ҳолда дифференциал диагностикани амалга оширади. Нуқсонларнинг тиббий ва 
дефектологик табиатини аниқлайди. Ассоциал хулқ-атвор сабабларини ва шаклларини белгилайди. 
Гиёҳвандлик ва таксикоманлик, алкоголизм, ўғрилик, дайдиликнинг ижтимоий психологик илдизларини 
текширади, омилларни таҳлил қилади.

---

5. Иқтидорли талабалар, ёш мутахассисларни танлашда иштирок қилиш, илмий психологик тавсиялар 
ишлаб чиқиш ва унга асосланиб, уларга нафақалар белгилашда иштирок этади.