22
3.2-жадвал
Ғазначилик соҳасидаги фаол терминлар
инглиз тилида фаол
қўлланадиган
ғазначилик терминлари
ўзбек тилида фаол
қўлланадиган
ғазначилик терминлари
рус тилида фаол қўлланадиган
ғазначилик терминлар
treasury/currency,emission,
stock, bond,
bill rate, bill
давлат/ғазнаси, бюджети,
қарзи, даромади, тушуми,
мажбурияти, кафолати
казначейский(-ая,-ие)/вексель,
сертификат,
эмиссия,
обязательства, билет, боны
t-bond, tb, t-bill, t-currency,
t-stock .
касса, ғазна ижроси
бюджетные/платежи,
кредиты,
дебиты,
внебюджетный фонд,
государственный казначейский
билет,
расходы,
продажа/покупка ценных бумаг
treasury strategy plan, the
office
of performance
budgeting
ягона ғазна ҳисобварағи
короткий
вексель,
краткосрочный вексель, вексель
на инкассо
secretary of treasury,
treasury
inspector,
deputy secretary of treasury,
treasurer, counselor
бюджет/юқори,
қуйи,
аҳволи
маблағи,
ташкилоти,
дотацияси,
субвенцияси,
прогнози,
режаси,
тизими,
мониторинги
бюджет/консолидированный,
федеральный,
казначейские
сторожа
treasury's bureaus
пул оқимлари, нақд пул,
сумма, эҳтиёж, эмиссия
казначейский
аккредитив,
казначейская должность
internal,
external revenue,
engraving, printing designs.
currency, securities,
certificates
ғазначилик сертификати,
ғазначилик мажбурияти,
қимматли қоғозлар
финансовый
контроль,
казначейский
контроль,
казначейский счет
Ўзбек ва рус тили ғазначилик терминологик сўз
бирикмалари мураккаб
(қўшма ва сўз бирикмали) тузилмалар саналади. Бир лексемадан иборат
терминлар (якка таркибли) сингари умумадабий сўзларни терминологик
функцияда бирлаштириш орқали ҳосил қилинадиган
таркибли тил
номинацияларини акс эттиради. Шунинг учун барча терминологик тизимларда
термин-сўз бирикмалари сони бир лексемали терминларга қараганда устунлик
қилади. Ўзбек тилининг бу борадаги характерли ва ноёб хусусиятлари она
тилидаги умумадабий сўзлар ёрдамида (Uz+Uz модели
: тўлов тартиби,
давлат қарзи, жамғарма, ғазна ҳисобварақ) ҳосил бўлган. Рус тили
умумадабий сўзлари ва ўзбекча сўз ясовчи қўшимчалар ёрдамида (Uz+Rus ёки
Rus+Uz
модели
: штат жадваллари, харажатлар сметаси, тўлов сметаси,
тўлов суммаси, молиявий органлар), рус тилидан ёки у орқали ўзлашган сўзлар
(байналмилал сўзлар) ва ўзбекча сўз ясовчи қўшимчалар ёрдамида (Uz+Rus Int
ёки Rus Int + Uz
модели: бош бухгалтер, норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар, кичик
бизнес субъектлари, кредиторлик қарз суммаси) ва кам сонли фақат русча ёки
рус тили орқали ўзлашган сўзлардан ўзбек тили сўз ясовчи қўшимчалари билан
ясалган (
Rus+Rus
ёки Rus Int+Rus Int
: пластик карточкалар, депозит счёти),
шунингдек, ҳозирча ноёб
Eng+Uz
модели (фьючерс битимлар, электрон
тўлови) асосидаги бирикмаларда намоён бўлади.
23
Аббревиация ўзбек тили учун фаол бўлмаса-да, бироқ ҳажмли
терминологик бирикмаларни қисқартиришдан иборат тил воситаларини тежаш
бўйича Ғарб тенденциялари таъсирида бўлган рус тилининг фаол таъсири
натижасида ҳозирда ўзбек тилида ҳам бир мунча фаоллашган:
ҲККМ – ҳисоб-
китоб касса маркази, РҒҲ – республика ғазна ҳисобварағи, ҲҒҲ – ҳудудий ғазна
Do'stlaringiz bilan baham: