― pul va banklar ‖ fanidan 2017/2018 o‗quv yili uchun mo‗ljallangan



Download 4,72 Mb.
Pdf ko'rish
bet327/339
Sana31.12.2021
Hajmi4,72 Mb.
#258318
1   ...   323   324   325   326   327   328   329   330   ...   339
Bog'liq
pul va banklar

16.9-jadval 

AQShto‘lov balansi 

 

 



Savdo balansi 

Tarixiy  nuqtai  nazardan  olib  qaraganda  ,tashqi  savdo-  xalkaro  iqtisodiy 

munosabatlarning ilk ko‘rinishi bo‘lib milliy xo‘jaliklarning jahon hamjamiyatiga 

aloqasini  ifodalaydi.Xalqaro  savdo  orqali  dunyoda  mehnat  taqsimotiga  binoan  


135 

 

mamlakat istiqboli belgilab beriladi.Tashqi savdo ko‘rsatkichlari to‘lov balansida 



o‘ziga xos ahamiyat kasb etadi.Tovarlar eksporti  va importi ko‘rsatkichlari savdo 

balansining asosini tashkil  etadi.

165

 

Hisob-kitob  balansi-  mamlakatni  boshqa  davlatlar  oldidagi  majburiyatlari  va 

talablari  o‘rtasidagi  nisbat.  Odatda,  hisob-kitob  balansi  yilning  oxiriga  yoki 

boshiga tuziladi. 

Hisob-kitob  balansida  mazkur  mamlakatning  boshqa  davlatga  bergan 

kreditlari  va  kiritgan  investitsiyalari,  shunungdek,  mazkur  mamlakatni  boshqa 

davlatlardan olgan kreditlari va ularning kiritgan investitsiyalari aks ettiriladi. 

Hisob-kitob  balansi-  mamlakatni  boshqa  davlatlar  oldidagi  majburiyatlari  va 

talablari  o‘rtasidagi  nisbat.  Odatda,  hisob-kitob  balansi  yilning  oxiriga  yoki 

boshiga tuziladi. 

Hisob-kitob  balansida  mazkur  mamlakatning  boshqa  davlatga  bergan 

kreditlari  va  kiritgan  investitsiyalari,  shunungdek,  mazkur  mamlakatni  boshqa 

davlatlardan olgan kreditlari va ularning kiritgan investitsiyalari aks ettiriladi. 

To‘lov va hisob-kitob balanslari o‘rtasidagi farq ushbu mamlakatning xalqaro 

kredit  munosabatlarining  rivojlanganlik  darajasini  anglatadi.  Bu  mamlakatning 

majburiyatlari va talablari o‘rtasidagi uzilish hisobidan vujudga keladi. Bunga esa 

qator ijtimoiy-iqtisodiy obyektiv va subyektiv sabalar mavjud.  

To‘lov  balansi  tuzishning  muhim  masalalaridan  biri  -  bu,  uning  sal'dosini 

o‘lchashdir.  Ushbu  masala  keng  ko‘lamdagi,  ya'ni  alohida  xalqaro  bitimlar 

to‘g‘risidagi  ma'lumotlarning  aniqligidan  tortib  jadval  tuzishning  tarkibiy 

tuzilishigacha bo‘lgan savollarni qamrab oladi hamda to‘lov balansi nazariyasi va 

amaliyotining eng muhim tarkibiy qismlaridan biri bo‘lib hisoblanadi. 

To‘lov balansining kamomadi yoki aktiv sal'dosining qabul qilingan aniqlash 

uslubi - bu, to‘lov balansini asosiy va balanslovchi moddalarga bo‘lishdir. Asosiy 

moddalarning  sal'dosini  "to‘lov  balansining  sal'dosi"  deb  atashadi.  Ushbu 

miqdorning  ijobiy  yoki  salbiy  bo‘lishiga  qarab  esa  uni  to‘lov  balansining  aktivi 

yoki kamomadi deb atashadi. 

To‘lov  balansining  sal'dosi  muhim  ko‘rsatkichlardan  hisoblanadi.  Uning 

miqdori  yalpi  ichki  mahsulot  va  milliy  daromad  hisob-kitobiga  kiritiladi, 

valyutaning  holatiga,  ichki  hamda  tashqi  siyosatni  olib  borish  vositalarining 

tanloviga  ta'sir  etadi.  Bundan  to‘lov  balansi  sal'dosini  o‘lchash  paytidagi  eng 

muhim  muammo  sifatida  moddalarni  asosiy  yoki  balanslovchi  moddalarga 

tasniflash muammosi maydonga chiqadi. 

To‘lov  balansi  sal'dosi  tushunchasi  operatsiyalar  ma'lum  bir  to‘plamining 

balans yakuniga aloqadordir. Ushbu tushuncha principial xarakterga egadir. To‘lov 

balansining aktivligi yoki passivligi ko‘rsatkichi doim muvozanatda bo‘lgan yalpi 

to‘lov  balansining  xarakteristikasi  sifatida  qabul  qilinishi  kerak  emas.  To‘lov 

balansi  sal'dosining  ko‘rsatkichi  tuzilmaviy  bo‘lib  hisoblanadi.  Uning  katta-

kichikligi  birinchi  navbatda  ushbu  moddalar  yakunini  ifodalovchi  moddalar 

tanloviga  bog‘liq.  Bunday  tanlov  o‘z  holicha  bo‘lishi  kerak  emas.  U  ma'lum  bir 

maqsadga bo‘ysungan va o‘zida taalluqli tahliliy yondoshuvni aks ettirmoqi lozim. 

 

                                                 

165

 Fredric S. Mishkin. The Economics of Money, Banking and Financial Markets. P.-505 




136 

 


Download 4,72 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   323   324   325   326   327   328   329   330   ...   339




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish