― pul va banklar ‖ fanidan 2017/2018 o‗quv yili uchun mo‗ljallangan

Suzib yuruvchi inflatsiya. Bunda    yillik inflatsiya     suratlari 10 % dan 100 

% gacha     bo`ladi.  Mamlakatda    narx-navo   tezroq    o`sa boshlaydi,    iqtisodiy 

o``sish suratlari     pasayadi,     ishsizlik    ko`paya    boradi.   Bunday   inflatsiya 

rivojlanayotgan        mamlakatlarga      xosdir.    Masalan        2001  yilda        Rossiyada 

inflatsiya – 18 % ni,    O`zbekistonda     esa – 24 % ni    tashkil   etgan.    2002 yili 

O`zbekistonda     inflyatsiya    darajasi    ancha    pasaydi,    uning    o`rtacha oylik    

miqdori    1.6 %dan    iborat    bo`ldi. 

    Geperinflatsiya. Bu haddan    tashqari    kuchaygan    inflatsiya    bo`lib,   

uning yillik    o`sish     sur‗atlari   100 %    dan   ko`p    bo`lib    ayrim    holatlarda   

1000 % dan ham ortadi.  Narx-navo     shiddat     bilan o`sadi,    pul qadri g`oyat    

tez  pasayadi,  pul  topishga    intilish  eng        past  darajaga        keladi.  Geperinflatsiya    

sharoitida  korxonalar        va      aholi      nima      qilib  bo`lsa            xam,  chet      el    

valyutasini      yig`ishga        xarakat        qilishadi.  Narx-navoni        umuman        tartibga 

solib  bo`lmay    qoladi,    narxlar    oyiga   50 %   dan    o`sadi. Tovarlarni sotib 

olishda barter   usulida    foydalanish    vujudga    keladi. Pul muomalasi   izdan   

chiqadi. Geperinflatsiya    sur‗atlari   1985   yilda    Boliviyada-38000 %,    1990 

yilda   Nekaraguada-8500 %,    Peruda-8291 %ni tashkil etgan. 1991 yilda SSSR 

parchalanib  ketgandan  so`ng,  sobiq        ittifoqdosh        respublikalarda        ham   

geperinflatsiya ro`y berdi.    O`zbekistonda esa   1994 yilda inflatsiya darajasi eng 

yuqori  cho`qqiga        chiqib      1282  %        ni  tashkil  etgan

87

.  Inflyatsiyaning        kеlib 

                                                 

87

 

Z.D.Niyozov ―Pul kredit va banklar‖ S. 2012 – Niyozov Z.D. 

 

---

chikish          sabablariga      qarab    uning  ikki  toifasini  ko`rsatish  mumkin:  talab 

inflyatsiyasi va ishlab chiqarish    bilan bog`liq inflyatsiya (taklif inflyatsiyasi).