Таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

 
Фавқулотдаги даромадлар деганда юз бериши доимий характерга 
эга бўлмаган, кутилмаган тасодиф ва ҳодисалардан олинган даромадлар 
тушунилади. Буларга давлат қонунларини ўзгариши, табиий офатлар, 
революцион ўзгаришлар натижасида вужудга келган даромадлар 
киради. 
Корхона даромадлари бўйича бухгалтерия ҳисобининг асосий 
вазифалари бўлиб қуйидагилар ҳисобланади: 

Даромадларни ҳисоблаш тамойилига мувофиқ улар юз берган 
вақтдан бошлаб тан олиш ва баҳолаш; 

Даромадларни тўғри гуруҳлаш ва тегишли счѐтларда акс эттириш; 

Даромадларни солиқларга муносабатини тўғри белгилаш; 

Даромадларни молиявий ҳисоботда тўғри акс эттириш ва 
бошқалар 
Сотишдан олинган даромадларнинг ҳисоби. 21-сон БҲМСга 
мувофиқ сотишдан олинган даромадлар қуйидаги счѐтларда ҳисобга 
олинади: 

9010 “Тайѐр маҳсулотларни сотишдан олинган даромадлар” –
бу пассив ва вақтинчалик счѐтда корхоналар ўзлари ишлаб чиқарган 
маҳсулотларини сотишдан олган даромадларини ҳисобга олишда 
фойдаланадилар. Счѐтнинг кредитида олинган даромад йил мабойнида 
тўпланиб боради, бунда маҳсулотни сотиш усулига қараб турли счѐтлар 
дебетланади. Масалан, маҳсулот нақд пулга сотилганда 5010 ―Касса‖ 

---

счѐти, маҳсулот нақдсиз сотилганда эса 4010 ―Харидорлар ва 
буюртмачилардан олинадиган счѐтлар‖, 4110 ―Махсус ажратилган 
бўлинмалардан олинадиган счѐтлар‖, 4120 ―Шўъба ва қарам хўжалик 
жамиятларидан олинадиган счѐтлар‖ ва бошқа дебиторлик қарзларни 
акс эттирувчи счѐтлар дебетланади. Йил мабойнида 9010 ― Тайѐр 
маҳсулотларни сотишдан олинган даромадлар‖ счѐти фақат кредит 
сальдосига эга бўлади ва бу сальдо йил бошидан бошлаб олинган 
даромад суммасини кўрсатади. Йил якунида ушбу счѐтнинг кредитида 
тўпланган сумма унинг дебетига ва 9900 ― Охирги молиявий натижа‖ 
счетининг кредитига ѐзилади ва шу асосда у ѐпилади. 
