Инвестиция тушунчасининг иқтисодий мазмуни ва аҳамияти

ИҚТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2015, 8
тирилади, кўпроқ самарали инвестиция-
лаш объектлари танлаб олинади, уларни 
бошқаришда иштирок этишади, олинган 
даромадлар эса ўз мижозлари ўртасида 
тақсимланади
1
.
2
3. Инвестициялаш даврига кўра:
а) қисқа муддатли инвестициялар — 
бир йилдан ошмаган муддатга капитал 
қўйиш (масалан, қисқа муддатли депозит 
қўйилмалар, қисқа муддатли жамғарма 
сертификатлари ва ҳ.к.лар);
б) узоқ муддатли инвестициялар — бир 
йилдан ортиқ даврга капитал қўйиш.
Кўплаб инвестиция компанияларининг 
амалиётида узоқ муддатли инвестициялар 
қуйидаги тарзда таърифланади:
- 2 йилгача;
- 2 йилдан 3 йилгача;
- 3 йилдан 5 йилгача;
- 5 йилдан ортиқ муддатга.
4. Минтақавий белгисига кўра:
а) ички инвестициялар — маблағларни 
мазкур мамлакатлар ичкарисида жойлаш-
ган инвестициялаш объектига қўйиш;
б) чет элда инвестициялаш — маблағ-
ларни мазкур мамлакатдан ташқарида жой-
лашган инвестициялаш объектига қўйиш.
1
Бланк И.А. Инвестиционный менеджмент. – 
Издательство: «Эльга Ника-Центр», 2001. -С. 448.
2
Кравченко Н.А., Маркова В.Д.нинг «Инвестици-
онная политика предприятий» («ЭКО», №7, 1994)
мақоласидан олинган маълумотлар асосида муал-
лиф томонидан ишлаб чиқилди.
5. Мулкчилик шаклига кўра: 
● хусусий – фуқаролар ҳамда нодав-
лат мулкчилик шаклидаги корхоналар то-
монидан амалга ошириладиган маблағ 
қўйилмалари;
● давлат – бюджетлар, бюджетдан таш-
қари фондлар маблағлари ҳисобига мар-
казий ва маҳаллий ҳокимият, бошқарув 
органлари томонидан ҳамда хусусий ва 
қарз маблағлари ҳисобига давлат корхо-
налари томонидан амалга ошириладиган 
қўйилмалар;
● хорижий – чет эл фуқаролари, юридик 
шахслари ва давлатлари томонидан амалга 
ошириладиган қўйилмалар;
● қўшма – мазкур мамлакат ва хорижий 
давлатлар шахслари томонидан амалга 
оши риладиган қўйилмалар. 
3. Инвестицияларнинг манбалари.
Инвестиция манбалари 2-расмда келти-
рилган.
Мамлакатимизда таркибий ўзгаришларни 
изчил амалга оширишда қулай инвестиция 
муҳитининг яратилгани асосий омил бўлиб 
келмоқда. Инвестиция жараёнларини ку-
чайтиришга қаратилган чора-тадбирлар 
натижасида 2014 йилда иқтисодиётимизга 
жалб қилинган инвестициялар ҳажми 
10,9%га ўсди ва АҚШ доллари ҳисобида 
14 млрд. 600 млн долларни ташкил этди. 
Бунда жами капитал қўйилмаларнинг 
21,2%дан ортиғи ёки 3 млрд доллардан