Tili va adabiyoti universiteti til va adabiyot: ilmiy va amaliy izlanishlar yo

 

 

 

Til va adabiyot:  

ilmiy va amaliy izlanishlar yoʻlidagi ilk odimlar   

 

2020-yil 30-aprel 

---

 

60 

Sheva hududi nomining tarixi, aholisining tarkibi 

Sheva  xususiyatlari  tahlil  qilinayotgan  hududning  nomi:  Oqdaryo. 

Qadimda bu hudud "Miyonqol" deb atalgan.Har bir hududning nomlanish tarixi 

boʻlgani kabi, bu hududning ham oʻziga xos nomlanish tarixi mavjud. Nomning 

ma’nosi  ikki  daryo  oraligʻidagi  orol  degani.  Zarafshon  daryosi  Oqdaryo  va 

Qoradaryoga  boʻlingan  va  daryolar  orasidagi  orol  shunday  nomlangan. 

Keyinchalik bu hudud nomi Oqdaryo deb oʻzgartirilgan. Oqdaryo tumanining 

markazi Loyish shaharchasi hisoblanadi. Shaharcha nomining ma’nosi Loyli ish 

degani.  Avval  bu  shaharcha  botqoqlik  va  qamishzordan  iborat  boʻlgan. 

Keyinchalik odamlar koʻchib kelib bu hududni oʻzlashtirishgan.  

Oqdaryo  tumani  aholisi  etnik  jihatdan  xilma–xil.  Bu  hududda  oʻzbek, 

tojik,  qozoq,  rus,  turk,  tatar  kabi  millatlar  istiqomat  qiladi.  Oqdaryo  tumani 

qishloqlaridagi  aholi,  asosan,  qipchoq  lahjasida  gaplashadi.  Ya'ni  j-lovchi 

xususiyatga ega. Loyish shaharchasi aholisi, asosan, qarluq lahjasi va Oqdaryo 

tumani  Dahbed  shaharchasi,  Yangiqoʻrgʻon  qishlogʻi  eronlashgan  shevada 

gaplashadi.  Bir  soʻz  bilan  aytganda,  Oqdaryo  tumani  hududida  3ta  sheva 

vakillarini uchratamiz: 

1) qipchoq lahjasi ( Oqdaryo tumani qishloqlari); 

2) qarluq lahjasi (Oqdaryo tumani Loyish shaharchasi) 

3) eronlashgan sheva (Oqdaryo tumani Dahbed shaharchasi)