Tili va adabiyoti universiteti til va adabiyot: ilmiy va amaliy izlanishlar yo

momom, qora momom, sori (sariq) momom, kulsun, momom, olbasti 

(albasti) momom, qora boshimdi (boshimni) enkaytmangizlar 

(egmangizlar), qizil yuzimdi (yuzimni) soʻlitmangizlar, jurgamman 

(yurganman) joʻllaringizga (yoʻllaringizga), kirgamman (kirganman) 

dinnaringizga (dinlaringizga), yot (yod) qildim, shod qing (qiling), 

mushkullarimdi (mushkullarimni) oson qing (qiling)”,  deb  goʻdakdan 

dardning arishini, mushkullarini yengillatishini soʻrab duo qilinadi. Shundan 

---

 

490 

soʻng  avvaldan  bir  barmoq  uzunligida  ipga  oʻxshatib  eshilib,  yog‘ga  botirib 

tayyorlab qoʻyilgan qirq bir boʻlak paxta maxsus toshning ustiga qoʻyib yoqiladi 

va  olov  tavof  qilinadi.  Paxta  yoqiladigan  maxsus  tosh  har  bir  qushnochda 

boʻlishi kerak. U doimiy bir idishda turadi va har safar qushnoch kampir chiroq 

yoqqanda  (ipga  oʻxshatib  eshilib,  yog‘ga  botirib  yoqiladigan  paxta  chiroq 

deyiladi) aynan oʻsha toshning ustiga qoʻyib yoqishadi. Olovning tavof qilinishi 

esa  islomdan  avval  mavjud  boʻlgan  otashparastlik  dinining  koʻrinishi 

hisoblanadi. Olov oʻchgunga qadar uch marta tavof qilinadi. Paxta toʻliq yonib 

boʻlgach, qushnoch kampir koʻrsatkich barmog‘ini biroz namlab uning kuliga 

botirib olib goʻdakning kindigi, yuragi atrofiga, oyog‘i tagiga surkaydi. Bu bolani  

ins-u jinslar tark etsin, qayta  yaqin kelmasin degan ma’noda qilinadi. Qushnoch 

kampirning fikricha, surtilgan kul qoldig‘i bolani har xil sirli kuchlardan himoya 

qiladi.  Shundan  soʻng  qushnoch  kampir  yana  yuqoridagi  kabi:  “Ox  (oq)